Холандската влада одлучи на поранешните холандски колонии Шри Ланка и Индонезија да им врати вкупно 478 артефакти украдени за време на колонијалниот период.
По повеќекратните барања од Индонезија, Шри Ланка и Нигерија, холандскиот државен секретар за култура и медиуми Гунај Услу во четвртокот ја објави одлуката за репатријација на предметите, вклучувајќи го и Богатството од Ломбок, кое се состои од 335 предмети од Ломбок, Индонезија, колекцијата Пита Маха, клучна колекција на модерна балиска уметност и Топот на Канди од XVIII век, церемонијално оружје од Шри Ланка направено од бронза, сребро и злато инкрустирано со рубини.
„Ова е историски момент. Ова е прв пат да ги следиме препораките... да ги вратиме предметите што никогаш не требаше да бидат донесени во Холандија. Но, пред сè, тоа е момент да се погледне во иднината. Ние не враќаме само предмети; Исто така, започнуваме период на поблиска соработка со Индонезија и Шри Ланка во области како што се истражување на колекции, презентација и размена меѓу музеите“, рече Услу.
Во 2020 година, извештајот на холандскиот совет за култура од комисијата со која претседава адвокатот за човекови права Лилиан Гонсалвеш-Хо Кан Ју препорача земјата „безусловно“ да ги врати предметите за кои е разумно сигурна дека ненамерно биле изгубени од земјите за време на нејзиното колонијално владеење.
Многу од предметите што треба да се вратат се наоѓаат во Националниот музеј на светските култури. Шест други колонијални артефакти кои Шри Ланка ги бараше моментално се наоѓаат во колекцијата на Рајксмусеум, холандскиот национален музеј за уметност и историја. Ова е прва репатријација на такви артефакти од музејот по истрагата за нивното потекло која започна во 2017 година. Топот на Канди, на пример, бил украден од холандските трупи на компанијата Холандска Источна Индија за време на опсадата и пљачкосувањето на Канди во 1765 година, а подоцна му бил предаден на принцот Вилијам V Орански. Канди е град во Шри Ланка, последната престолнина од ерата на кралевите.
Валика Смеулдерс, раководитека на одделот за историја на Ријксмузеумот, изјави за весникот The Art дека има јасна промена во перспективата.
„Мислам дека начинот на кој музејскиот свет гледаше на оваа дебата во XX век беше во голема мера за грижата за зачувување на предметите за генерациите што доаѓаат, а музеите во Европа јасно ја имаат способноста да го сторат тоа. Но, она што се промени е нашето гледиште: овие предмети треба да ги раскажуваат приказните за нашите земји, нашата заедничка историја на народите. Значи, она што сега го гледаме како наша мисија е да имаме предмети на места каде што најдобро ќе можат да раскажат важни приказни“, рече Смеулдерс.
Таа ја отфрли загриженоста дека новата политика ќе значи дека европските музеи ќе ги загубат врвните колекции - кои до неодамна играа улога во разгледувањето на барањата за враќање на уметноста ограбена од нацистите во Холандија.
„Навистина не мислам дека тоа ќе се случи, бидејќи очекувам земјите на потекло и музеите овде во Европа да разговараат кои предмети ќе бидат вратени, а не сите. Но, она што ќе го добиеме, сите ние, е повеќе сознанија за овие предмети, како дошле во наша сопственост, нивната позадина, какви приказни можеме да раскажуваме. Така што на крајот наместо празни галерии ќе имаме збогатување на она што го работиме“, рече Смеулдерс.
Колекцијата на предмети вратени во Индонезија нема да ги вклучува човечките останки на Човекот од Јава, кои се изложени во Центарот за биодиверзитет „Натуралис“ во Лејден како некои од најраните примероци на изумрениот ран човек, хомо еректус.
Портпаролот на холандската влада во четвртокот за The Guardian изјави дека не е донесена одлука во врска со посмртните останки на Човекот од Јава.
„Ништо не е одбиено, но некои работи траат подолго од другите“, рече портпаролот.
Во 1638 година кралот на Шри Ланка, Раџасинша II, потпишал договор со компанијата Холандска Источна Индија за Холанѓаните да му помогнат да ги избрка Португалците кои ги имале окупирано крајбрежјата на островот. По избивањето на Холкандско-португалската војна, Холанѓаните излегле како победници и во 1656 година, спротивно на потпишаниот договор, останале на островот заменувајќи ги Португалците. Шри Ланка била холандска колонија до 1796 година кога Британците со леснотија ја освоиле и ја нарекле Британски Цејлон. Шри Ланка прогласила независност од Обединетото Кралство на 4 февруари 1948 година.
Индонезија станала холандска колонија во 1602 година кога Холанѓаните ја создале компанијата Холандска Источна Индија. Холандската колонијална власт во Индонезија се задржала со векови, сѐ до јапонската окупација за време на Втората светска војна. По капитулацијата на Јапонија, Индонезија на 15 август 1945 година прогласила независност.
