Скопскиот градоначалник Коце Трајановски за понеделник напладне свика прес конференција на која ќе говори за загаденоста на воздухот во Скопје, но нема информации дали ќе бидат предложени некакви мерки.
Скопје, Тетово, Гостивар, Битола, Кавадарци бележат рекордни нивоа на загаденост на воздухот, а во скопската општина Карпош во саботата вечер концентрацијата на ПМ 10 честички изнесуваше 1.215.
Во студијата објавена неодамна беше посочено дека главен загадувач на воздухот во Скопје се домаќинствата, односно греењето во индивидуалните објекти. Локалните власти се жалат дека немаат судски налози да влегуваат по домовите на луѓето и да проверуваат на што се греат, иако повеќе од јасно е дека во печките се тура што и да се најде при рака.
Се гори стар мебел, стиропор, пластика, паркет, палети, а сè повеќе граѓани се жалат дека и огревното дрво што го добиваат е со лош квалитет и дека повеќе чади, отколку што гори и дава топлина.
„Се греам на струја. Купив три кубика огревно дрво од склад во Драчево, но дрвата не горат. Влажни се, имаат смола, и целата куќа ми се полни со чад додека да го запалам огнот, а ефектот е никаков“, се жали Дарко, Ѓ., жител на скопско Драчево.
Ништо подобра не е ситуацијата ниту во останатите скопски населби.
„Што да кажам, ова е лудило. Се рекламира централното греење по телевизија и радио, а ваму бараат ненормални цени за приклучување. Јас живеам во индивидуална куќа во Козле, водот за парно поминува до мојот двор и кога се обратив со барање да ме приклучат, ми побараа огромни пари. Навистина не знам каква политика има Топлификација, остана на мрежата од пред 30 години, а можеше да почне да пушта инсталации и по населбите. Па никој не е луд да цепи дрва, ако може да се грее на парно“, се жали Лазар Т., жител на Козле.
Меѓу огромните загадувачи на воздухот се и возилата, посебно дизелите. Во Осло неодамна беше забрането сообраќање на дизел возилата заради поголемата загаденост на воздухот, која ни приближно не беше на скопската.
„Убаво што владата дозволи увоз на половни автомобили, но тоа не требаше да бидат толку стари возила и не требаше да се дозволи увоз на дизел возила. Па Фолксваген го тужеа во Америка за емисија на штетни гасови кај нови дизел возила, а може да замислите каков дизел отпад се довлечка од Словенија, Швајцарија, Италија…“, коментира еден скопјанец.
Дури и новите автобуси, без оглед што се според најновите еко стандарди, повторно се на нафта и веќе не се нови, туку пет-шест години.
„Ја извадија пругата низ Скопје, имаше траса од центарот на градот кон Карпош, кон Драчево, Лисиче, кон Ѓорче, Скопје Север, имаше готова траса за шински сообраќај низ цело Скопје. Сега нема ништо, милион возила по скопските улици и многу чад. А да си останеше пругата, сега ќе имавме и трамвај и шинобус и еколошки превоз“, вели Владимир Б., инженер.
Но, се чини дека огромна ‘заслуга’ во загадувањето на воздухот во Скопје има и градежната експанзија, поточно непланското градење.
По земјотресот во 1963 година се донесе одлука Скопје да биде прогласен за отворен град, иако географските услови не го дозволуваа тоа. Фабриките почнаа да се градат поблиску до живеалиштата на работниците, односно на периферијата на градот, каде што брзо почнаа да се оформуваат населби од типот на Железарница, Усје, подоцна и Пинтија.
Се напушти планот на јапонскиот архитект Кензо Танге, објектите во Градски ѕид, кои што требаше да бидат отворени во приземјето и сутеренот заради циркулација на воздух, се затворија и се претворија во канцеларии и продавници, се изгради Капиштец, кој го спречи струењето на воздухот од Водно, а сега се изградија и висококатници кај комплексот Олимписко село, што ќе придонесе и оној воздух што доаѓаше барем до Капиштец, да не стига и до таму. Згора на тоа, и циркулацијата по текот на коритото на реката Вардар е спречена со објекти.
Како и да е, ова се само мал дел од причините заради кои е воздухот во Скопје загаден. Едно е јасно, какви и да донесат мерки градските власти нема да имаат поголем ефект бидејќи штетата е направена, а тоа ќе се почувствува од година во година, кога билансот на починати лица од последиците на загадениот воздух постојано ќе расте.
