Ел Дорадо е митски град за кој се верува дека е богат со злато, а неговото име прв пат се споменува во европските земји во текот на XVI и XVII век. Различни извори наведуваат различни локации на познатиот Ел Дорадо, но најчесто се пишува дека се наоѓал во Јужна Америка.
Многу истражувачи и луѓе кои барале злато и богатство сакале да го откријат Ел Дорадо.
До 1835 година, митот за Ел Дорадо бил стар три века, според BBC, а прашањето за потеклото и постоењето на Златниот град сè уште е предмет на контроверзии.
Една од најпознатите приказни за потеклото на Ел Дорадо потекнува од Хуан де Кастељанос, поет и конквистадор кој подоцна станал свештеник. Тој ја вклучил приказната за Златниот град во своето дело за историјата на шпанските освојувања во Америка. Делото веројатно е напишано во 1570-тите.
Според Енциклопедијата на светската историја, приказната се однесува на поглаварот на племето Муиска кој живеел високо во источните Анди во денешна Колумбија.
Приказната вели дека еднаш годишно поглаварот се покривал од глава до пети со терпентин и златен прав: оттука и името „ел дорадо“, што во превод значи „позлатениот“.
Според Кастељанос, поглаварот вршел ритуал среде езерото Гватавита, а членовите на племето се собирале околу него и пееле. Тој ќе му принесел злато и смарагди на богот кој наводно живеел на дното од езерото.
Нема податоци дека некој го видел овој ритуал. Наводно, тој бил прекинат околу 40 или 50 години пред доаѓањето на Шпанците.
Втората верзија на приказната за потеклото на Ел Дорадо датира од 1541 година, околу 20 години откако Кортес ги освоил Ацтеките и 8 години откако Франциско Писаро го убил владетелот на Инките Атауалпа. Во тоа време Шпанците сè уште немале тргнато кон внатрешноста на континентот, а голем дел од територијата сè уште била неистражена од Европејците.
Верзијата на митот за Ел Дорадо од 1541 година е во делата на освојувачот по име Гонсало Фернандес де Овиедо, а се одвива во Кито, Северен Еквадор. Оваа територија штотуку била освоена од Шпанците во тоа време. Според Овиедо, цитиран во книгата „Ожалениот Ел Дорадо“, Ел Дорадо бил „голем господар или монарх [кој] постојано шета обложен со злато... фин како сол; затоа што мислел дека носењето на кој било друг украс го прави помалку убав... мачкањето со злато е извонредна работа - необично и ново и скапо“.
Во февруари 1541 година, друг шпански конквистадор по име Гонсалес Писаро собрал мала војска и тргнал од Кито (во денешен Еквадор) во потрага по земјата на митскиот крал Ел Дорадо. Во извештаите за неговата авантура Писаро го опишува Ел Дорадо како езеро, а не како човек.
Во третиот современ извор, хроничарот Педро Кјеса де Леон, кој ја опишува истата експедиција, пишува за Ел Дорадо како долина. Писаро тргнал источно од Кито со неколку стотици освојувачи (изворите варираат, бројот бил помеѓу 220 и 340) и 4.000 домородци држени во синџири и окови, заедно со коњи, лами, околу 2.000 свињи и ловечки кучиња.
Писаро очекувал да најде луѓе, земја, обработени полиња, села и градови. Наместо тоа, тој марширал со месеци низ темната прашума за време на дождовната сезона, над планините, мочуриштата и реките, не наоѓајќи ништо освен, според Кјеса де Леон, вознемиреност, глад и беда.
Попатно, Шпанците ги фатиле и ги испрашувале домородците. Доколку не го добиеле одговорот што го сакал Писаро, ги мачеле. Како што се приближувал крајот на годината, Шпанците станувале сѐ поочајни, и останале без храна.
Дошле до голема река, најверојатно Кока, на север од денешен Еквадор. Таму, локалниот племенски поглавар по име Деликола им кажал што сакале да слушнат, а тоа биле извадоци од „Реката на темнината“.
„Понатаму низводно, ќе наидете на големи населени места“, наводно им рекол тој, „многу богати региони и нивните моќни господари“.
Писаро потоа наредил да се изгради брод; тој, дел од луѓето и залихите запловиле низводно; преостанатите луѓе и коњи тргнале по брегот. На овој начин оделе 43 дена, но не нашле ништо од горенаведеното.
Во декември 1541 година, еден од луѓето на Писаро, Франсиско де Орелан, доброволно се пријавил да најде храна со брод и околу 50 мажи и да се вратил.
Орелан навистина нашол храна, но не се вратил. Наместо тоа, тој и неговите луѓе ја пронашле Амазонија. Тие патувале по него со месеци, додека не избиле на брегот на Атлантикот на 26 август 1542 година, се вели во книгата „Експедиции во долината на Амазон“. Орелан тврдел дека немал друг избор освен да продолжи.
Писаро тоа го сметал за предавство. Полека се вратил во Кито со останатите луѓе. Попатно ги јаделе своите кучиња и коњи, готвеле седла и други кожни предмети. Некако успеале и пристигнале во Кито во јуни.
Англискиот дворјанин Сер Волтер Рали двапати патувал во Гвајана во потрага по Ел Дорадо. За време на неговото второ патување во 1617 година, тој го испратил својот син Волтер Рали со експедиција покрај реката Ориноко. Волтер, веќе старец, останал во базниот камп на островот Тринидад. Експедицијата била катастрофална, а Волтер бил убиен во битка со Шпанците.
Легендата за Ел Дорадо преживува затоа што „сакаме да биде вистина“, вели Хосе Оливер, предавач на Институтот за археологија на Универзитетскиот колеџ во Лондон. „Мислам дека никогаш не престанавме да го бараме Ел Дорадо“.
Каде е овој изгубен град од злато? Во својата поема „Eldorado“ од 1849 година, славниот писател Едгар Алан По вели:
„Преку месечевите планини,
низ долината на сенките,
јавај, јавај храбро...
ако го бараш Ел Дорадо“.
