Во ЈУ Специјален завод – Демир Капија, каде трајно се сместени 277 штитеници со тешка ментална ретардација, нема постојан лекар, но има 153 лица кои се вработени како административен персонал, забележале од Хелсиншкиот комитет за човекови права по извршената посета во рамките на установи од затворен тип.
Во овој Специјален завод, кој постои повеќе од 40 години, сместени се лица со најтешка ментална ретардација, но тие живеат во супстандардни услови. Од Хелсиншки сметаат дека е недозволиво во установа во кои се сместени 277 штитеници да нема ниту еден еден постојан лекар.
Хелсиншкиот комитет по извршената посета констатира дека со штитениците со тешка попреченост, работат четворица дефектолози, 18 медицински сестри, 70 негуватели, а останатиот дел од 153 вработени се административен персонал.
За време на посетата на тимот на Хелсиншкиот комитет во одделот каде што се сместени лицата со најголем дефект, односно 90 отсто од нив се неподвижни, тие наишле на ужасна глетка каде што лица неподвижните лазеле по подот во зградата во која мирисот е ужасен, вратите се искршени и каде што мачки направиле свое живеалиште.
„Сите одделенија се во лоша состојба и не исполнуваат минимални услови за живот. Надворешниот дел на градбите е во лоша состојба, ѕидовите се нагризани, а фасадата е падната на повеќе места. Собите во кои се сместени штитениците се полни со влага и мувла. Во нив речиси нема шкафови, ќебињата се стари и истрошени и на повеќе кревети немаше перници“, се вели во извештајот на Хелсиншки комитет изработен за Специјалниот завод.
Дел од штитениците својот доручек го имале веднаш до распаднатите тоалети, кои со години не биле исчистени и од каде што се ширела ужасна смрдеа.
Загрижувачки е и бројот за смртноста, па така од 1993 година до 2016 година во Домот, според евиденцијата, починале 375 штитеници.
„Поголемиот дел од смртните случаи се резултат на белодробни заболувања кај штитениците“, констатира извештајот.
Сезонската вакцина која треба да ја примаат луѓето сместени во оваа установа, ја примале и со два месеци задоцнување, а надлежните во Домот немале одговор кој е добавувачот на вакцините.
Поради еден случај во кој штитеник починал под сомнителни околности и обдукција која го запрепастила тимот на Хелсиншкиот комитет, тие најавија кривична пријава за надлежниот обвинител задолжен за случајот, бидејќи смртта на лицето завршила во архивите, а никој не одговарал за небрежноста.
Овие забелешки Хелсиншкиот комитет ќе ги испрати и до меѓународната заедница, но нивниот апел главно е до Министерството за труд и социјална политика со кое раководи Диме Спасов, да изврши увид и да одговори на проблемите во ЈУ Специјален завод – Демир Капија.
