Како и во целото тело, витамините играат голема улога во здравјето на забите и непцата.
Еден од најважните витамини за нашето здравје е витаминот Ц или аскорбинска киселина, која има бројни позитивни улоги за здравјето на забите и непцата. Други витамини како што се витамините Д, А и К исто така не се занемарливи.
Некои од својствата кои ги имаат за оралното здравје се намалување на крварењето, намалување на сува уста, побрзо зараснување на ткивата и слично.
Иако е нашироко познато дека витамините играат важна улога во одржувањето на оралното здравје, специфичните истражувања често го разгледуваат нивното влијание врз различните аспекти на оралното здравје, вклучувајќи ги забите и непцата.
Додека студиите се потешко да се докаже дека самите витамини директно помагаат за здравјето на забите и непцата, докажано е дека недостатокот од нив може да има многу лоши последици.
Така, истражувањето објавено во Journal of Periodontology во 2017 година ја проучувало врската помеѓу нивото на витамин Д и заболувањето на непцата. Истражувањата сугерираат дека нискиот внес на витамин Д е поврзан со зголемен ризик од периодонтитис, воспалителна болест на непцата.
Оттука, резултатите ја поддржаа важноста на витаминот Д за одржување на здрави непца.
Подолу ви ги претставуваме најдобрите витамини за заби и непца.
Витамин А за здравјето на глеѓта и мукозните мембрани
Витаминот А игра голема улога во оралното здравје со поддршка на здрава орална слузница. Посебно е корисен во форма на бета-каротен, а се покажало дека земањето на овој витамин ја намалува сувата уста кај пациентите, односно дека го поттикнува производството на плунка.
Доволната влажност на мукозната мембрана на усната шуплина е важна бидејќи го намалува ризикот од акумулација на бактерии, кариес и воспаление на непцата.
Истражувањето спроведено на Универзитетот во Мичиген ја истражуваше улогата на овој витамин за здравјето на забите и непцата во заздравувањето на оралните рани, вклучувајќи ги и повредите на непцата. Истражувањата покажаа дека витаминот А игра клучна улога во побрзо заздравување и регенерација на мукозните клетки, што може да го поддржи целокупното орално здравје.
Интересно е и тоа што витаминот А игра улога во регулацијата на гените и сигналите кои се одговорни за развојот и функцијата на амелобластите, клетките кои ја формираат глеѓта. Витаминот А во форма на ретиноиди го одржува нормалниот развој и функцијата на овие клетки. Недостатокот на овој дентален витамин може да придонесе за орални проблеми.
Еве неколку други причини зошто витаминот А е добар за здравјето на забите и непцата:
– е од клучно значење за зачувување на епителните клетки кои ги обложуваат усната шуплина и непцата
– штити од инфекции
– го промовира одржувањето на нормалните функции на ткивото
- го стимулира производството на слуз и со тоа го намалува акумулацијата на бактерии
– штити од сува уста
– го забрзува закрепнувањето и заздравувањето на раните
– штити од оксидативен стрес и слободни радикали
– помага во производството на амелобласти, клетки кои учествуваат во формирањето на глеѓта
Витаминот А се наоѓа во многу намирници. Познато е дека го добиваме од моркови и други жолти и портокалови зеленчуци и овошје, но добар избор се и црниот дроб, рибата како лососот, туната и бакаларот, млекото и млечните производи како сирењето и јогуртот.
Витамин Ц за здравјето на непцата
Се смета за еден од најважните витамини за општото здравје, но често се споменува како витамин за здравјето на забите и непцата. Витаминот Ц е клучен за одржување на здравјето на непцата поради неговите антиоксидантни својства, но и поради фактот што витаминот Ц учествува во одржувањето на нивото на колаген.
Колагенот е важен дел од сврзното ткиво во непцата и е одговорен за одржување на силата, еластичноста и структурата. Присуството на колаген им помага на непцата да останат цврсти, со што се намалува ризикот од повреда и се подобрува целокупното здравје на непцата. Покрај тоа, колагенот помага во функцијата на пародонталните лигаменти.
Тоа се влакнести структури кои ги поврзуваат забите со коските на вилицата. Колагенот е клучна компонента на овие лигаменти и придонесува за нивната сила и функција.
Одржувањето на интегритетот на пародонталните лигаменти е важно за стабилноста на забите во вилицата. Помага и за побрзо зараснување на раните, одржување на цврстината на забите и зараснување на раните. Студиите објавени во списанието „Critical Reviews in Food Science and Nutrition“ во 2016 година укажаа на овие својства на витаминот Ц и докажаа дека тие го поддржуваат здравјето на непцата, намалувајќи го воспалението и крварењето.
Ова се неговите улоги:
– го намалува крварењето
– го намалува воспалението
- учествува во обновувањето и одржувањето на колагенот, кој е клучен за здравјето на непцата и сврзните ткива
– помага во одржување на цврстината на сврзното ткиво
- придонесува за побрзо зараснување на раните и оштетените ткива
- ја одржува цврстината на забите
Храна која содржи голема количина на витамин Ц за здравјето на забите и непцата се цитрусните овошја како портокали, лимони, јагоди, пиперки, брокула...
Витамин Д за силни заби
Витаминот Д игра важна улога за оралното здравје, бидејќи помага во апсорпцијата на калциумот, кој е неопходен за јачината на забите. Калциумот е основен минерал за градење и одржување на цврстината на коските и забите. Покрај калциумот, важна е и поврзаноста на витаминот Д со другите минерали во организмот. Неопходно е за здравјето на забната коска, забната глеѓ и непцата.
Покрај тоа, витаминот Д за забите помага во одржување на рамнотежата на фосфорот во телото, минерал кој е многу важен за здравјето на коските и забите. Ова се минералите кои се најзастапени во човечкото тело бидејќи градат мускулни ткива, коски и заби. Покрај тоа, тие заедно влијаат на градењето и зајакнувањето на забната коска.
Студиите покажаа врска помеѓу адекватен внес на витамин Д и намалување на ризикот од болести на непцата и подобрување на општото орално здравје.
Витаминот Д учествува и во производството на антиоксиданси и е важен витамин за здравјето на забите и непцата бидејќи:
– го поддржува здравјето на забите, непцата и глеѓта
– го намалува ризикот од пародонтални заболувања
– влијае на цврстината на забите
– го забрзува заздравувањето на раните
– ја зголемува отпорноста на бактерии
– помага во одржување на природното производство на протеини
Храна во која можете да најдете витамин Д во поголеми количини се рибите како лосос и туна, јајца и млеко. Најдобар извор на витамин Д е сончевата светлина, а се препорачува да поминувате најмалку 20 минути дневно на сонце за да добиете доволно дневно ниво.
Витамин Е и К за побрзо зараснување на раните
Витаминот К и витаминот Е играат улога во процесот на намалување на крварењето на непцата. Особено, витаминот К помага во побрзо згрутчување на крвта, додека витаминот Е го промовира процесот на заздравување на раните и регенерација на ткивата.
Витаминот Е ги штити клетките од оксидативен стрес, што значи дека помага да се зачува имунитетот, односно оралното здравје. Оксидативниот стрес на клетките може да предизвика воспаление на непцата и големи орални проблеми, па затоа е важно да се одржи добро ниво на антиоксиданси во телото. Исто така, помага да се зајакне имунолошкиот систем, што значи дека му дава на телото поголема сила да се спротивстави на инфекции и болести. Слично на витаминот А, овој витамин за заби и непца, исто така, ја промовира влажноста на мукозната мембрана на усната шуплина.
Витаминот К, кој е клучен за нормално згрутчување на крвта, помага и за зараснување на раните во усната шуплина и на непцата. Овој витамин помага да се запре крварењето и го промовира заздравувањето на раните.
Еве некои други придобивки:
– го намалува и запира крварењето на непцата
– придонесите ги одржуваат здравите структури на непцата
– помага во одржување на густината на коските
– го поддржува здравјето на забната глеѓ
– има антиинфламаторни својства
Витаминот К доаѓа во две главни форми - К1 или фитоменадион кој се наоѓа во зелен лиснат зеленчук и К2 или менакинон произведен од бактерии во цревата и се наоѓа во ферментирана храна.
Исхраната богата со зелен лиснат зеленчук како кељ, спанаќ, брокула и ферментирана храна како кефир, сирење и јајца може да обезбеди добар внес на витамин К. Редовната и разновидна исхрана е клучна за обезбедување на потребните хранливи материи за здрави заби и непца.
