Германскиот свештеник Мартин Лутер ги заковал познатите 95 тези за реформата на црквата на вратата на катедралата во Витенберг на 31 октомври 1517 година, засекогаш создавајќи раскол во католицизмот.
Тој ден Мартин Лутер го иницирал процесот на реформирање на црквата, со што засекогаш создавал раскол во католичката црква. Поради протестантизмот што се појавил благодарение на Лутер, имало длабоки последици за Германија, Европа и целиот свет.
„Ударот конечно беше зададен кога во 1517 година Мартин Лутер ги закова своите 95 тези на вратата од црквата во Витенберг. Гордата и моќна црква, која со векови се бореше за врховен авторитет не само во црквата, туку и во секуларните работи на државата, не можеше да се согласи со понижувачкото ограничување на нејзината сфера на активност што го бараа Виклиф, Хус и Мартин Лутер. Црковната реформација беше првата манифестација на овој историски конфликт, а нејзиниот успех го отвори патот за промоција на вродениот индивидуализам во сите активности на христијанската цивилизација, а особено во оние на науката... Слободата дојде и секако доведе до најхрабриот интелектуален и духовен пресврт во историјата на човештвото“, запишал Михајло Пупин.
Ова се неколку интересни факти за животот и наследството на Мартин Лутер:
Кога бил крстен како бебе на 11 ноември, Лутер го добил името по светецот чие име се празнувало на тој ден - Мартин. Сличноста меѓу двете е многу чудна. Свети Мартин е роден во 316 или 317 година во денешна Унгарија како Мартин, син на римски офицер. На барање на неговиот татко, на 15-годишна возраст тој самиот станал војник во гардата на царот Константин II во Милано, кој тогаш бил главен град на Западното Римско Царство. Тој бил уапсен кога изјавил дека убивањето луѓе е спротивно на неговите христијански верувања. Меѓутоа, бидејќи битката никогаш не се случила, Мартин бил ослободен, по што решил да се замонаши. Како што наведува писателот Ерик Метаксас во својата книга за Мартин Лутер: „Единаесет века откако првиот Мартин ја претстави својата христијанска позиција против Римската империја, вториот Мартин ќе ја одржи својата христијанска позиција против Светото Римско Царство на истото место“.
Мартин Лутер требало да стане адвокат. И покрај неговата сиромаштија, на 14-годишна возраст неговиот татко го испратил на училиште во Магдебург. Школарината била бесплатна, но студентите морале да плаќаат за домување и храна. Со други сиромашни млади момци пеел и молел за храна пред богатите куќи. Во 1502 година Лутер го постигнал најнискиот академски степен по филозофија. Три години подоцна, втор во класата, станал магистер на науки. Потоа биле во план правни студии, а потоа и адвокатска кариера. Меѓутоа, Лутер ужасно се плашел од смртта и кога гром удрил неверојатно блиску до него за време на страшна бура во 1505 година, извикал кон Света Ана и дал очајна заклетва дека ќе стане свештеник ако таа го спаси. Ја преживеал бурата и неколку недели подоцна, на 17 јуни 1505 година, тешките врати на Августинскиот манастир се отвориле да го примат.
Откако ги заковал познатите 95 тези за црковната реформа на вратата на катедралата во Витенберг на 31 октомври 1517 година, Мартин Лутер продолжил да пишува „скандалозни“ памфлети против Католичката црква. Во 1521 година бил организиран Соборот во Вормс, каде Мартин Лутер бил повикан да се покае и да се откаже од своите книги и неговите учења. Со собранието претседавал самиот светоримски император, Карло V.
Лутер, наместо да се покае, го претставил своето учење и побарал од младиот император разбирање и заштита. Меѓутоа, Карло V одговорил дека тој, како германски император и потомок на стара католичка династија, може само да го осуди неговото учење како озлогласен ерес.
За да му помогне на Лутер да избега, неговиот пријател Фредерик од Саксонија организирал лажно киднапирање. Лутер бил прошверцуван во изолиран замок во Вартбург, каде што пуштил брада и го сменил идентитетот - станал витез Јункер Георг. Во текот на следните 9 месеци Лутер живеел во замокот како бегалец, криејќи се од императорот и од папата. Во книгата „Welterbe Wartburg“ се наведува дека „времето поминато во Вартбург било меѓу најпродуктивните периоди од неговиот живот“. Едно од неговите најголеми достигнувања, преводот на текстот на Еразмо од Грчките списи на германски јазик, исто така бил завршен таму. Објавено во септември 1522 година, без името на Лутер како преведувач, ова дело било познато како Септемвриска Библија.
Катарина фон Бора поминала повеќе од една деценија од својот скромен живот во манастирски училишта, а потоа како калуѓерка. Меѓутоа, на почетокот на 1523 година, таа и другите калуѓерки побегнале од манастирот, а Катерина нашла засолниште во домот на Лукас Кранах Постариот, близок пријател на Лутер. Таа и Мартин Лутер се венчале во 1525 година и се преселиле во стариот Августински манастир во Витенберг. Катарина се грижела за домаќинството, нивните 6 деца, управувала со парите и управувала со селскиот имот, а управувала и со мала пиварница и дури изнајмила рибник. Мартин Лутер радо ја нарекувал „мојот господар Кете“, знак дека таа е глава на куќата. Починала на 29 декември 1552 година во Торгау.
Освен што ѝ пркосел на црквата и бил оженет, Мартин Лутер бил и голем љубител на пивото. „Понекогаш мораме повеќе да се рекреираме, да вежбаме, да пиеме повеќе, па дури и да правиме грешки за да му пркосиме на ѓаволот“, напишал тој. Мислел и дека е полесно да се заспие со пиво. Во едно писмо напишано до Катарина, тој вели: „Постојано размислувам за тоа колку добро пиво и вино имам дома, како и убава сопруга“.
За време на својот живот, Лутер тесно соработувал со познатиот германски уметник Лук Кранах Постариот. Тие се запознале преку заеднички пријател, Фредерик III (кој го организирал лажното киднапирање и му помогнал на Мартин).
Познатиот сликар и графичар со своите дрворези промовирал протестантски идеи, а во неколку наврати го сликал и Мартин. Бидејќи Лутер постојано бил во конфликт со Католичката црква, тој наоѓал и креативен начин да ги исмева властите - преку уметноста. Во 1534 година нарачал од Кранах дрворез под името „The True Depiction of the Papacy“ (Вистинскиот приказ на папството), на кој може да се видат слики на ѓаволи кои вршат нужда над монасите, додека папата има круна од медуза на главата.
