Забраната за одржување турбофолк концерти во градовите во Хрватска привлече значително внимание на јавноста, а дискусиите за тоа дали може да се забрани одреден вид музика ги потсети постарите на системот во поранешна Југославија каде што „комисијата за шунд“ ги оценуваше музичките дела.
Како резултат на дискусиите започнати со одлуката на градоначалникот на Пула, Филип Зоричиќ, да се забрани одржувањето концерти на фолк пејачи во овој град, постарите се сетија како изгледаше во поранешна Југославија, каде што имаше и т.н „шунд комисија“, која одредуваше што вреди да се слуша.
Концертот на Ана Бекута, Драган Којиќ Кеба, Душко Кулиќ и Зорана Миќановиќ требаше да се одржи на 25 март во Пула, но по откажувањето тој беше преместен во Осиек. Но, по оваа вест се огласи и самиот градоначалник на Осиек, Иван Радиќ, кој тврди дека неговиот град не заслужува ваква промоција и дека одржувањето е забрането.
Поради овие случувања, во Хрватска почнаа дебати за тоа кои жанрови на музика вреди да се слушаат, што ја подели јавноста.
Додека некои, како Радиќ, тврдат дека турбофолкот не одговара на идентитетот на градовите во кои требало да се одржат концертите, постарите се сетија како тоа изгледаше во поранешна Југославија.
Имено, песните пред објавувањето најчесто морале да ги поминат критериумите на разни комисии, а една од нив била популарно наречената „комисија за шунд“. Комисијата ја утврдувала уметничката вредност на преслушаните песни, а за оние означени со „шунд“, односно кои биле недоволно добри, се плаќале дополнителни давачки.
Нејзините активности своевремено ги објаснуваше хрватскиот историчар на уметност и музички критичар Дарко Главан, кој всушност беше член.
„Спротивно на перцепцијата во јавноста, таа петчлена комисија не наметна давачка, туку предложи ослободување од дополнителниот данок за продажба на аудионосачи кои ги сметаше за уметнички вредни“, објасни тој.
„Во одредена смисла, „комисијата за шунд“ изврши делумно корисна културна работа бидејќи ги принуди масовните дистрибутери на кич на минимум естетска претпазливост. Сепак, без оглед на ценењето на стручноста и флексибилноста на моите колеги, оваа крстоносна војна во име на уметноста сепак се водеше од позиција на моќ и еднопартиска држава“, рече Главан.
Yugopapir го пренесе текстот од прегледот на РТВ од август 1979 година, каде што се објаснува колку всушност изнесуваат таксите - во Србија данокот бил 23 отсто, а интересно е што „шундот“ бил најскап во Македонија – кај нас таксата била 100 проценти.
Тие истакнаа дека всушност надоместокот за слушање шунд го плаќа самата публика и дека на продуцентите не им пречи да го пуштат на пазарот во големи количини „бидејќи диско-ѓубрето во деловните биланси се третира исто како и најквалитетните плочи“.
За вреднување на „новокомпонираните“ музички дела во тогашна Југославија зборува и документарниот филм „Другата страна на рокенролот“. Филмот зборува за цензурата во музиката и данокот на шант, и објаснува како музичарите биле цензурирани и етикетирани за време на социјализмот и кои критериуми биле користени за оценување на албумите на тогашните ѕвезди. Главан беше тој што во филмот објасни како се класифицираат новите изданија и што значи етикетата „шунд“.
Познат е примерот кога издавањето на албум на „Бијело дугме“ доцнеше бидејќи верзиите на омото не ги задоволуваа стандардите на комисијата, а Југотон призна дека се плашеле од дополнително оданочување од страна на Републичката комисија за шунд.
Денес, во поплавата од најразлични жанрови, разни жанровски комбинации и кога е нарушена нишката на вкусот и она што се смета за прифатливо, потегот на одредени локални функционери од Хрватска делува ригорозно.
Ова особено доаѓа до израз кога, на пример, се одржуваат концерти на разноразни народни музичари во Загребската Арена, како што е случајот и во Македонија, но и во сите поранешни југословенски републики.
