Крајот на бронзеното време ги донело Морските луѓе на историската сцена, група која и ден денес сè уште ги фасцинира и збунува историчарите додека се обидуваат да одговорат на прашањето кои биле овие групи што придонеле за пропаѓањето на бронзеното време во Источниот Медитеран.
Во доцното бронзено време, водите на Источниот Медитеран создале пловечка армија од пљачкаши познати како Морски луѓе, кои нападнале и уништиле голем број големи царства, вклучувајќи ги Микенците, Хетитите, па дури и Египќаните.
Барем така мислат некои историчари. Фрустрирачки, Морските луѓе не оставиле зад себе никаква материјална култура или пишани извори, што значи дека немаме поим кои биле, од каде потекнуваат или дали воопшто постоеле.
Она што го знаеме е дека кон крајот на XIII и почетокот на XII век п.н.е. сите поголеми цивилизации од бронзеното време одеднаш пропаднале - феномен познат како колапс на доцното бронзено време. Се смета дека голем број фактори ја катализирале оваа катастрофа, вклучувајќи ги климатските промени, болестите и предложениот конфликт познат како Нулта светска војна.
Сепак, релјеф на погребниот храм на египетскиот фараон Рамзес III дава докази за алтернативно објаснување. Прикажувајќи хаотична битка помеѓу војска од египетски стрелци и морнарица вооружена со копја, сцената би можела да раскаже за обид за инвазија на Морските луѓе во 1175 година пред новата ера.
Придружниот натпис објаснува дека мистериозниот непријател од морето се состои од конфедерација на племиња познати како Пелесет, Тјекер, Шекелеш, Денјен и Вешеш, кои потекнуваат од места како што се Сицилија, Сардинија, Кипар и Анадолија.
Осврнувајќи се на империите што Морските луѓе ги опустошиле пред да стигнат до Египет, текстот наведува дека „ниту една земја не можела да се спротивстави на нивното вооружување: од Хати, Коде, Кархемиш, Арзава и Алашија па натаму, биле отсечени [уништени] во еден момент“.
На друго место, клинеста плоча од Сирија опишува како Морски луѓе го нападнале и уништиле некогаш моќното кралство Угарит. Радиојаглеродното датирање на голем број артефакти поврзани со битката од бронзеното време во регионот сугерира дека нападот можеби се случил околу 1190 година п.н.е., што се совпаѓа со наративот дека Морските луѓе извојувале низа победи пред да се соочат со силите на Рамзес III.
Сепак, токму во Египет нивниот напредок бил запрен, а некои извори тврдат дека Морските луѓе подоцна се населиле во Филистеја, станувајќи Филистејци. И покрај поразот, штетата што Морските луѓе му ја нанеле на Египет можеби придонела за пропаѓањето на Новото Кралство околу еден век подоцна.
Сепак, со малку докази освен храм изграден од самовозвишен фараон, фер е да се каже дека нашето знаење за Морските луѓе и нивната историја е доста оскудно, а има и доста научници кои се сомневаат дали тие навистина имале некаква врска со падот на големите царства од бронзеното време, пишува IFLScience.
