Украинските цивили се принудени на насилни испрашувања и проверки на идентитетот пред Русите да им дозволат да ги напуштат своите домови и да се преселат во областите контролирани од Украина. Тоа е процес познат како филтрација и стана дел од реалноста под руска окупација.
Покрај тоа, Русите поставија филтрациски кампови во некои окупирани области. Низ филтрација помина и Украинецот Александар Вдовиченко. Тој бил насилно испрашуван од руски војници и проруски сепаратисти, пишува CNN.
„Што ќе се случи ако ти го отсечеме увото?“ Русите го прашале Вдовиченко, а потоа го удриле во глава.
Украинецот му рекол на семејството дека војниците го тепале секогаш кога не им се допаѓал неговиот одговор. Го испрашувале за неговиот политички светоглед, идните планови, неговиот поглед на војната... Му ги проверувале документите, му зеле отпечатоци од прсти и проверувале дали има националистички тетоважи или лузни предизвикани од носење воена опрема.
Марија, ќерка на Украинец, изјави за CNN дека војниците се обидуваат да извлечат некои информации од татко ѝ. Таа рече дека татко ѝ претрпел толку многу удари во главата минатиот месец за време на испрашувањето што сега видот му е трајно оштетен.
CNN разговараше со голем број Украинци кои поминаа низ процес на филтрaција во последните два месеци. За повеќето Украинци интервјуирани од CNN, процесот на филтрирање вклучуваше проверка на документи, испрашување, земање отпечатоци и пребарување. Многумина беа одвоени од своите семејства. Мажите беа рутински соблекувани и прегледувани.
Украинскиот народен правобранител Људмила Денисова рече дека руските сили создале многу места каде што цивилите биле подложени на филтрирање. Тој вели дека такви места се воспоставени во секој окупиран град во Украина и дека преку 37.000 граѓани поминале низ процедурата.
„Сите мораат да поминат низ филтрација, и мажи и жени, за слободно да се движат низ градот“, изјави за CNN 20-годишната Карина, жителка на Мариупол. Таа успеала да побегне од Мариупол, но татко ѝ, кој не поминал низ процесот на филтрирање, уште е таму. Карина не знае зошто татко ѝ сè уште не поминал низ филтрацијата. Таткото на Карина рече дека тој бил држен во Доњецк во „прифатниот центар“ во училиштето во Безимене. Селото се наоѓа на околу 32 километри источно од Мариупол.
Селото Безимене е под контрола на сепаратистите, а руските војници го користат како контролен пункт за бегалците од Мариупол и околните области. Територијалната одбрана на Доњецк минатата недела соопшти дека речиси 1.000 евакуирани од Мариупол биле донесени во центарот Безимене. До 17 мај, се вели дека повеќе од 33.000 луѓе поминале низ објектот.
Карина успеала да разговара со татко ѝкој ѝ рекол дека условите таму се ужасни.
„Некои спијат на подот, оние посреќните спијат на столици. Некои се среќни што имаат душеци. Нема нормален тоалет и нема можност за перење и туширање. Сите се болни бидејќи е премногу студено за да спијат на подот“, рече Карина.
Таткото ѝ рекол на Карина дека чуварите во центарот не им даваат лекови на цивилите. Украинците таму јадат храна што изгледа како храна во затвор. Народниот правобранител вели дека центарот „Безимене“ е само еден од неколкуте такви објекти во Доњецк. Тој вели дека Русите поставиле слични кампови за филтрирање на други места.
Мајкл Карпентер, американскиот амбасадор во Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ), минатиот месец изјави дека има веродостојни извештаи дека руските сили собираат локални цивили во областа и ги испрашувале во филтрационите логори. Тој рече дека сослушувањата биле брутални.
„Бројни изјави на очевидци покажуваат дека филтрирањето вклучува тепање и мачење поединци за да се утврди дали се лојални на украинската држава“, рече Карпентер.
Градскиот совет на Мариупол ги обвини руските сили дека користат центри за филтрација за да ги идентификуваат сведоците на какви било злосторства извршени од руските војници за време на битката за контрола на градот. CNN не можеше независно да го потврди тоа тврдење.
Кремљ негираше дека користел кампови за филтрирање. Украинката Марија Вдовиченко била во центарот за филтрација во Јалта. Таа била таму 20 дена пред филтрирањето и им било кажано дека процесот е задолжителен за сите. „Ни рекоа дека ќе ни ги проверат документите и мобилните телефони и дека брзо ќе си одиме. Но, не беше така“, изјави Украинката.
Марија и татко ѝ биле однесени во мала дрвена зграда. Марија вели дека се чувствувала загрозена додека чекала да влезе во импровизираната зграда. „Војниците разговараа меѓу себе. Беше застрашувачко да се слушне што може да се случи со луѓето кои нема да поминат низ филтрацијата. Ќе го паметам засекогаш. Еден војник му рече на друг дека убил 10 луѓе и понатаму не броел“, таа изјави за CNN.
Јавноста е шокирана од извештаите кои доаѓаат од вакви центри. Практиката на филтрирање беше наведена како една од причините за суспензијата на Русија од Советот за човекови права на ОН во април. Сведоштвата на оние кои побегнале, како и изјавите на сепаратистичките власти покажуваат дека Русија само ја зголемила употребата на филтрација од април.