Ако сте од оние луѓе кои редовно се „жртва“ на комарци во летниот период, сигурно многупати сте се прашале зошто баш вас решиле да ве „искасапат“ овие крвожедни инсекти.
Има нешто кај луѓето што комарците едноставно силно ги привлекува. Освен мирисот и здивот, на нив изложената човечка кожа делува како еден вид неонска рекламна табла на која е истакнато дека за нив е отворен „шанкот со крв“.
Тоа е затоа што комарците користат инфрацрвени сензори лоцирани во пипалата кои се состојат од 15 сегменти за да најдат плен, според новото истражување, пренесува Science Alert.
Во многу делови од светот, каснувањето од комарец е повеќе од иритација. Тие шират патогени како денга, жолта треска и вирусот Зика. Маларијата, која ја шири комарецот Anopheles gambiae, предизвика повеќе од 600.000 смртни случаи во 2022 година, според податоците на Светската здравствена организација (СЗО).
За да избегнат посериозна болест или само неподносливо чешање, луѓето се желни да откријат како да спречат каснувања од овие инсекти. Повеќе од сто години научниците се обидуваат да откријат како комарците успеваат да најдат „домаќин“.
Истражувањето спроведено од научници од Универзитетот во Калифорнија, Санта Барбара (UCSB) покажа дека комарците имаат едно сетило - инфрацрвена детекција, покрај другите знаци за кои веќе знаеме, како што се „носот“ за јаглерод диоксид во човечкиот здив и одредени мириси на телото, за да се најде соодветен домаќин.
„Видот комарец што го проучуваме, Aedes aegypti, е исклучително вешт да најде човечки ‘домаќин’ со чија крв ќе се храни“, рече молекуларниот биолог на UCSB, Николас Дебобиен.
Добро е познато дека комарците како овој користат повеќе патеки за да најдат плен на далечина.
„Тоа се јаглерод диоксидот што луѓето го издишуваат, мирисаат, влажноста и топлината на нивните тела, но сè има граница бидејќи инсектите имаат слаб вид, а силниот ветер и брзите движења можат да ги нарушат нивните хемиски сетила“, вели Дебобиен.
Затоа, научниците се запрашале дали комарците можат да забележат нешто посигурно кога станува збор за наоѓање „оброк“, а се покажало дека тоа е инфрацрвеното зрачење на нашето тело.
Познато е дека машките комарци се безопасни, но на женките им е потребна крв за развој на јајцата.
Проучувајќи ги женските комарци, истражувачите поставија кафези и поставија 80 женки стари меѓу една и три недели во секоја со разни лажни „домаќини“ кои претставуваат различни комбинации на термоелектрични панели, јаглерод диоксид од концентрациите на човечки здив и човечки мириси, сето тоа за да се регистрираат пет- минутни видеа и го следеа нивното однесување во потрага по домаќини.
Тие го опишаа „слетувањето на комарецот и туркањето на сондата низ мрежата на кафезот, што потсетува на слетувањето на женката на човек и потоа барањето место каде што земаат примерок од површината на кожата со својата сонда“. Некои од комарците биле изложени на термоелектрична плоча на просечна температура на човечката кожа од 34 степени Целзиусови, која исто така служела како извор на инфрацрвено зрачење. Други беа изложени на амбиентална температура од 29,5 °C, за која е познато дека е погодна за комарци, но не емитува инфрацрвено зрачење.
Секоја мамка посебно - CO2, мирис или инфрацрвено зрачење - не успеа да го разбуди интересот на комарците. Тоа значи дека ниту една мамка сама по себе не ја стимулира активноста на барање домаќин кај комарците. Но, очигледната жед за крв кај овој инсект се удвои кога инфрацрвениот фактор беше додаден на мамката за CO2 и мирисот.
На растојание од 10 сантиметри, овие инсекти можат да ја детектираат температурата на нашата кожа и директно да ја почувствуваат кога ќе слетаат на површината на кожата. Но, тие можат да го почувствуваат и на поголема оддалеченост бидејќи се претвора во електромагнетни бранови, главно во инфрацрвениот спектар.
На пример, животните како што е отровниците можат да го почувствуваат инфрацрвеното зрачење на нивниот плен, па научниците се прашуваа дали можат и комарците.
Тимот истражувачи изјавил дека во нивните пипала има инфрацрвени сензори во кои е протеинот чувствителен на температура – TRPA1. Кога тимот го отстранил генот за овој протеин, комарците не биле во можност да детектираат инфрацрвено зрачење.
Резултатите од истражувањето помагаат да се објасни зошто комарците се чини дека се особено привлечени од изложената човечка кожа и зошто широката облека - преку која се распрснува инфрацрвеното зрачење - е толку ефикасна невидлива наметка против нив.
И ова знаење може да резултира со нешто поефикасна одбрана од комарци, како што е можноста за создавање стапици кои би користеле топлинско зрачење на температурата на кожата како мамка.
„Иако се толку ситни, комарците се одговорни за повеќе човечки смртни случаи од кое било друго животно“, вели Дебобиен. „Нашето истражување го подобри разбирањето за тоа како комарците ги напаѓаат луѓето и понуди нови опции за контрола на преносот на болестите што ги носат овие инсекти.
Истражувањето е објавено во списанието Nature.
