Проценките за преживување од рак варираат низ Европа и зависат од типот на рак.
Проценките за преживување од рак во Европа истакнуваат забележителни географски и економски разлики. Неколку фактори предизвикуваат јаз меѓу земјите.
Во 2021 година, ракот беше втора водечка причина за смрт во Европската Унија, со 1,1 милион смртни случаи. Тоа претставуваше 21,6 отсто од сите смртни случаи низ целиот блок таа година.
Научниците посветуваат значителен напор и ресурси за да најдат ефективни лекови за рак, фокусирајќи се на унапредување на третманите и подобрување на раното дијагностицирање.
Проценките за преживување од рак значително варираат во зависност од видот на ракот и земјата.
Преживувањето се однесува на процентот на поединци дијагностицирани со рак кои остануваат живи по одреден период. Најчесто се изразува како 1-годишно и 5-годишно преживување.
Терминот „стапки на преживување“ е широко користен, но професорот Мишел Колман, ко-главен истражувач во Централниот аналитички тим CONCORD и професор на Лондонската школа за хигиена и тропска медицина, појаснува дека проценките за преживување од рак се веројатности, а не стапки.
„Стапката е временски зависна количина, како што е стапката на инциденца или стапката на смртност“, објасни тој.
Euronews Health го испитува преживувањето од рак низ Европа, истражувајќи ги факторите кои придонесуваат за разликите меѓу земјите.
Податоците вклучуваат 24 земји од ЕУ, освен Грција, Унгарија и Луксембург, и уште пет европски земји: ОК, Швајцарија, Норвешка, Исланд и Турција, така што споредбите се засноваат на овие 29 земји.
Преживување од рак на бели дробови
Преживувањето од рак на белите дробови значително варира низ Европа. Бугарија е на дното (7,7%), Швајцарија и Летонија се на врвот (20,4%), додека просекот на ЕУ-24 е 15%. Други земји со значителни бројки за преживување се Исланд (20,2%), Австрија (19,7%), Шведска (19,5%) и Норвешка (19%).
Освен во Бугарија, ниска стапка на преживување е забележана и во Литванија (9,9%), Хрватска (10%), Чешка (10,6%) и Романија (11,1%).
Меѓу петте најголеми европски економии, Германија води со стапка на преживување од 18,3%, потоа Франција (17,3%) и Италија (15,9%). Сепак, Шпанија (13,5%) и Обединетото Кралство (13,3%) се под просекот на ЕУ.
Иако нордиските земји генерално добро рангираат, Финска е исклучок со стапка на преживување од 13%.
Преживување од рак на дебело црево
Преживувањето од рак на дебелото црево се движело од 51,1% во Хрватска до 72,1% во Кипар, со просек во ЕУ-24 од 60%. Преживувањето достигна 65% или повеќе во шест други земји, вклучувајќи ги четирите нордиски нации: Исланд (68,2%), Белгија (67,9%), Швајцарија (67,3%), Норвешка (66,7%) и Шведска и Финска со 64,9%.
Словачка (51,8%), Романија (52,2%), Бугарија (52,4%) и Полска (52,9%) следат Хрватска на дното на рангирањето. Меѓу петте најголеми европски економии, Германија имаше највисока стапка на преживување од 64,8%, а Обединетото Кралство имаше најниска стапка од 60%.
Преживување кај рак на простата
Преживувањето на ракот на простата е поголемо во споредба со многу други видови на рак. Просекот на ЕУ-24 е 87%, а 12 земји имаат стапки на преживување над 90%. Кипар објави највисока стапка на преживување од 99,2%, следен од Литванија (94,3%) и Белгија (93,8%).
Најмала стаапка на преживување е забележано во Бугарија (68,3%), додека Полска, Романија и Словачка имале проценки под 80%.
Преживување од рак на дојка
Преживувањето од рак на дојка е исто така релативно високо, со просек во ЕУ-24 од 82%. Кипар е на врвот на листата со стапка на преживување од 92,8%, тесно следен од четирите нордиски земји, со исклучок на Данска.
Меѓу петте најголеми европски економии, разликата во опстанокот е минимална и се движи од 85,2% во Шпанија до 86,7% во Франција.
Литванија и Романија забележаа најниски стапки на преживување, и двете под 75%.
Преживување од рак на панкреас и црн дроб
Преживувањето за рак на панкреасот и црниот дроб во ЕУ останува многу ниско во споредба со многу други видови на рак. За рак на панкреас, преживувањето се движеше од 5,5% во Малта до 13,7% во Латвија, со просек од ЕУ-24 од приближно 9%.
Преживувањето од рак на црниот дроб варира од 4,2% во Естонија до 20,7% во Белгија, со приближен просек во ЕУ-24 од 12%.
Преживување од рак на желудник
Преживувањето кај ракот на желудникот е подобро отколку кај ракот на панкреасот и црниот дроб, но останува релативно ниско, околу 27% во ЕУ-24. Преживувањето се движело од 16% во Бугарија до 37,5% во Белгија. Кипар, Австрија и Германија, исто така, објавија дека преживувањето надминало 33%.
Спротивно на тоа, преживувањето беше 20% или помалку во Данска и Хрватска.
Преживување од рак на јајници
Проценката за преживување на ракот на јајниците во ЕУ-24 беше во просек 39,2%. Највисоко преживување забележа Шведска со 46,5%, потоа Кипар, Летонија и Норвешка, каде проценките надминаа 45%. Од друга страна, Малта и Ирска објавија најниски стапки на преживување, под 33%.
Преживување од меланом
Преживувањето од меланом значително варираше, од 60,7% во Турција до 93,6% во Швајцарија, при што просекот на ЕУ-24 е 83%. Заедно со Германија, Австрија и Холандија, сите нордиски земји пријавија стапки на преживување над 87%.
Освен Турција, на дното се Бугарија и Полска со проценки за преживување под 70%.
Преживување од лимфом
Преживувањето за лимфом, тип на рак на крвта, во просек изнесува 61% во ЕУ-24. Романија и Бугарија објавија најниски проценки за преживување, под 45%, додека Швајцарија, Латвија и Исланд забележаа стапки од повеќе од 71%.
„Ова се многу различни болести. Во зависност од тоа каде се јавува ракот и органите кои се засегнати, тие се повеќе или помалку смртоносни, во зависност од типот на клетката, генетскиот состав и блиските органи“, изјави професорот Колман за Euronews Health.
На пример, туморот што се формира во мозокот е поверојатно да заврши со смрт отколку оној што се формира во стапалото.
Сепак, јазот во преживувањето не се должи само на разликите помеѓу болестите. Други фактори вклучуваат варијации во достапноста и напредокот на лекувањето, како и фазата во која е дијагностициран ракот.
„Ако ракот е во рана фаза и локализиран, логично е дека преживувањето ќе биде подобро отколку ако болеста е многу напредната и широко распространета кога ќе се дијагностицира“, рече Колман.
За разликите во проценките за преживување меѓу земјите, Колман понуди две клучни објаснувања. Прво, постојат разлики во периодот на дијагноза, кои имаат големо влијание врз веројатноста за преживување. Стадиумот варира во голема мера помеѓу земјите за кој било рак. Второ, достапноста и пристапот до различни третмани кои се повеќе или помалку ефективни, исто така, се разликуваат помеѓу земјите.
„На пример, радиотерапијата, која се користи како куративен третман за речиси половина од сите видови на рак, е многу подостапна во побогатите земји од Западна и Северна Европа отколку во помалку развиените земји од Источна, а во некои случаи и Јужна Европа“, објасни Колман.
