На светските берзи цените на акциите нагло паднаа минатата недела бидејќи поради високата инфлација централните банки ќе продолжат да ги зголемуваат каматните стапки, а и Волстрит е потресен од колапсот на банката SVB. На Волстрит, Dow Jones минатата недела падна за 4,4 отсто, на 31.909 поени, додека S&P 500 потона за 4,6 отсто, на 3.861 поен, а индексот Nasdaq за 4,7 отсто, на 11.138 поени.
Во јануари овие индекси силно пораснаа бидејќи инвеститорите се надеваа дека американската централна банка наскоро ќе заврши со зголемувањето на каматните стапки и дека конечната каматна стапка, која ќе го заврши циклусот на затегнување на монетарната политика, ќе остане под нивото од 5 проценти.
Но, во последниве недели, индексите изгубија најголем дел од тие добивки бидејќи станува се појасно дека ова сценарио нема да се оствари.
Имено, низа неодамнешни податоци покажуваат дека побарувачката на пазарот на трудот е сè уште силна, па може да се очекува раст на платите и потрошувачката, што значи дека американската централна банка ќе продолжи да ги зголемува каматните стапки.
Оваа недела, претседателот на ФЕД, Џером Пауел, рече дека централната банка е подготвена да преземе поголеми чекори доколку идните економски податоци покажат дека се потребни построги мерки за ограничување на инфлацијата.
Ова предизвика страв кај инвеститорите дека централната банка на седницата во март ќе ги зголеми клучните каматни стапки за агресивни 0,50 процентни поени, додека неодамна се очекуваше зголемување за поблаги 0,25 поени.
Затоа, сега на пазарот на пари се проценува дека ФЕД до септември ќе ги зголеми каматните стапки во опсег од 5,50 до 5,75 отсто, додека сега каматните стапки се меѓу 4,50 и 4,75 отсто.
Зголемувањето на каматните стапки ќе ја ослаби потрошувачката, а со тоа и економијата, па единствено прашање е дали ќе следи плитка рецесија или „меко слетување“ на најголемата светска економија.
На Волстрит на крајот на неделата негативно влијаеше колапсот на Silicon Valley Bank (SVB), најголемиот банкрот на американска банка од финансиската криза во 2008 година.
Банката која со години го финансираше технолошкиот сектор, се најде под притисок бидејќи многу стартап компании почнаа да повлекуваат депозити, имајќи предвид дека овој период на економско забавување не е погоден за првични јавни понуди или за барање ризичен капитал.
За да го зголеми капиталот, банката прво неодамна продаде достапни обврзници, но со голема загуба. Потоа, во средата, објави план за продажба на нови акции за да собере 2,25 милијарди долари свеж капитал.
Но, тоа предизвика паника кај граѓаните и претприемачите, кои само во четвртокот повлекоа 42 милијарди долари депозити од банката, па банката го заврши денот со негативно готовинско салдо од речиси милијарда долари.
Како резултат на тоа, регулаторот ја затвори банката во петокот и ја презеде контролата врз преостанатите депозити.
Сето ова ја продлабочи загриженоста на инвеститорите за банкарскиот сектор, бидејќи тие стравуваат дека агресивното зголемување на каматните стапки од страна на ФЕД ќе доведе до рецесија, а со тоа и загуби од банкарските заеми.
„Постои загриженост дека може да се појават пукнатини во финансискиот систем поради агресивното зголемување на каматните стапки на ФЕД. Колапсот на SVB го покрена прашањето дали проблемите се пошироки од само една индустриска банка и еден дел од економијата“, објаснува Керол Шлајф, директор во BMO.
И на европските берзи цените на акциите паднаа минатата недела. Лондонскиот FTSE индекс потона за 2,5 отсто, на 7.748 поени, додека франкфуртски DAX се лизна за 1 отсто, на 15.427 поени, а париски CAC 1,7 отсто, на 7.220 поени.
