Туната е еден од најпопуларните видови риби за јадење во Европа, а има добра репутација поради високата содржина на селен.
Нутриционистите ги измерија придобивките од јадењето туна и дадоа одговори на најчесто поставуваните прашања: Дали туната е добра за вас воопшто? Дали треба да бидете загрижени за содржината на жива? А што е со здравјето на нашите океани?
Еве што треба да знаете пред да ја отворите следната конзерва туна.
Туната е хранлива колку што може да биде хранлива храната.
Богата е со протеини, минерали и витамини, вели Крис Вољано, нутриционист и директор за истражување во образовната непрофитна организација Food and Planet. Има повеќе селен од кое било друго месо. Исто така, има малку маснотии, истакнува д-р Вољано - но тоа значи дека има помала содржина на омега-3 масни киселини од некои други морски плодови, пишува NYT.
Нема голема нутритивна разлика помеѓу конзервирана туна, суши и стек од туна, додаде тој. Готвењето на рибата може да ја намали нејзината содржина на витамин Д, а процесот на конзервирање може да измие неколку хранливи материи, рече тој, но нејзината хранлива вредност е во голема мера иста.
Еден голем здравствен недостаток на туната, велат експертите, е ризикот од живата, невротоксин. Овој тежок метал влегува во океанот главно преку човечки активности како што е согорувањето на фосилните горива. Се апсорбира од мали организми и се пробива низ синџирот на исхрана, акумулирајќи се во поголеми видови, како ајкули, сабјарки и, да, туна.
Во доволно високи концентрации, живата може да предизвика сериозни здравствени проблеми. Случаите на труење со жива се ретки, но експертите се загрижени за долгорочните ефекти на живата врз мозокот - а покачените нивоа често се почести кај урбаните и крајбрежните популации кои јадат повеќе морска храна.
Значи, што значи ова за оние што јадат туна? Одговорот е нијансиран бидејќи количината на жива зависи од видот - и има 15 видови туна, од кои сите може да завршат во вашата чинија. Најмалите (и често и најевтините) имаат многу малку жива. Албакор (туна со долга перка) и жолтоперка туна може да има три пати повеќе; големите очи и сините перки може да содржат многу повеќе, рече д-р Вољано.
Бидејќи живата е особено опасна за децата и бремените жени, американската Администрација за храна и лекови (ФДА) издава упатства за конзумирање на морска храна во која често се наоѓа. Тие препорачуваат не повеќе од три порции конзервирана „лесна“ туна неделно или една порција албакор или жолтоперка ако сте бремени, а помалку за деца под 12 години.
Повеќето други развиени земји поставуваат пониски граници, а многу експерти препорачуваат трудниците и малите деца целосно да избегнуваат риба.
ФДА. не поставува ограничувања за другите, но експертите велат дека најдобро би било да се следат истите упатства.
Луѓето кои редовно јадат туна имаат повисоки нивоа на жива во крвта од оние кои не јадат, иако металот во голема мера го напушта телото по неколку месеци. Дури и во ретките потврдени случаи на труење со жива после јадење морска храна, повеќето пациенти се опоравуваат по промена на исхраната.
„Нема ниво кое е без ризик“, предупреди Трејси Џ. Вудруф од Универзитетот во Калифорнија, Сан Франциско. Од друга страна, постојат докази дека јадењето риба може да има придобивки за мозокот кои ги надминуваат опасностите.
„Ако сте здрава возрасна единка и јадете туна одвреме-навреме - веројатно не е страшно“, сумираше д-р. Вудруф.
Риболовот на туна продолжува да зема данок, особено во странство. За разлика од лососот или ракчињата, речиси целата туна е уловена во дивина. Помалите видови како што е туна со риги се ловат во џиновски мрежи во кои се фаќаат и други риби, уништувајќи цели екосистеми.
Големите видови туна претставуваат поинаков проблем: едноставно нема многу риби. Најголемата туна синоперка, која често се испраќа на јапонските пазари, може да биде долга повеќе од 3 метри, да тежи колку еден клавир и да се продава за повеќе од милион евра.
Врвните предатори како овие никогаш нема да ги има во изобилство, како што е случајот со скушата и сардините што ги јадат, а риболовот исто така сериозно ги загрозил.
Тихоокеанската синоперка, веројатно најзагрозениот вид туна поради прекумерниот риболов, е намалена на само 10 проценти од нејзината поранешна популација.
