Следниот огромен чекор за човечкиот вид би можел да биде патување на Марс, но во таква мисија проблемот може да биде (не)доволното количество црвени крвни зрнца (еритроцити), важни за пренос на кислород во крвта, покажа ново канадско истражување.
Дури и вселенските туристи кои ги чекаат своите кратки патувања можеби ќе треба да останат дома ако се открие дека се изложени на ризик од анемија или недостаток на црвени крвни зрнца, велат истражувачите. Одамна е познато дека астронаутите доживуваат „вселенска анемија“, но досега се веруваше дека таа е привремена. Во една студија на НАСА, таа беше наречена „15-дневна болест“.
Лекарите го припишуваат на распаѓањето на црвените крвни зрнца, или хемолизата, што се јавува како резултат на протокот на течност додека телата на астронаутите се прилагодуваат на бестежинска состојба и повторно, кога се враќаат во вселената за да се прилагодат на гравитацијата.
Всушност, анемијата е „примарниот ефект од одењето во вселената“, рече д-р Гај Трудел од Универзитетот во Отава. Тој водеше студија на 14 астронаути финансирани од Канадската вселенска агенција.
„Сѐ додека астронаутите се во вселената, повеќе крвни зрнца се распаѓаат во нивните тела отколку што се создаваат“, објасни тој.
Во нормални околности, телото се распаѓа и заменува речиси два милиона еритроцити во секунда. Тимот на Трудел откри дека во текот на шестмесечните мисии на астронаутите, три милиони црвени крвни зрнца се распаѓаат во нивните тела за една секунда.
„Мислевме дека знаеме сè за вселенската анемија, но тоа не е така“, рече научникот.
Тој објасни дека во телото на астронаутите биле произведени дополнителни еритроцити за да се надополнат распаднатите. Но, Трудел се прашува колку долго телото може континуирано да произведува 50% повеќе еритроцити. Ова е важно да се знае бидејќи мисијата за враќање на Марс, според НАСА, би траела две години.
„Доколку сте кандидат за патување на Марс, а вашето тело не успее да ја следи потребата да ги произведе сите тие дополнителни црвени крвни зрнца, може да се најдете во сериозна неволја“, предупреди тој.
Помала количина на еритроцити во вселената не е проблем кога вашето тело е без тежина, но по слетувањето на Земјата и потенцијално на други планети, анемијата може да влијае на издржливоста, енергијата и силата на астронаутите.
Ниту една година по враќањето на Земјата, количината на еритроцити кај астронаутите не била целосно вратена на нивото што го имале пред летот, покажуваат податоците објавени од Трудел и неговите колеги во стручното списание Nature Medicine. Во исто време, канадски експерти ги проучуваат последиците од неподвижните пациенти кои често се врзани за кревет со недели или месеци.
Новите наоди го потврдуваат она што Трудел веќе го воспоставил меѓу своите пациенти, сугерирајќи дека проблемот со еритроцитите, кои ги погодуваат астронаутите во вселената, веројатно ќе се појави и кај неподвижни пациенти.
„Во овој случај, би можеле да го примениме истото решение и во двата случаја“, смета Трудел, а Сулеха Ананд, која е специјализирана за човечка физиологија на Државниот универзитет во Сан Хозе и не учествувала во студијата, се согласува.
„Резултатите од ова истражување ни помагаат да ги разбереме физиолошките последици на астронаутите на вселенските летови и ни овозможуваат да ги поврземе со анемијата кај пациентите на Земјата“, рече научникот, додавајќи дека тимот на Трудел продолжува да работи на решавање на проблеми кои ќе бидат од корист за оние во вселената и оние на Земјата.
