Американски научници идентификуваа неколку клучни фактори кои предвидуваат уште колку години ќе живеат луѓето над 70 години.
Новиот модел, претставен во студија објавена во eBioMedicine Lancet, не се потпира толку на специфични дијагнози на болеста, колку на фактори како што се способноста да се купуваат намирници, количината на одредени мали честички холестерол што циркулираат во крвта и дали некој само пушел повремено или никогаш не пушел.
Авторите истакнуваат дека само 8-15 променливи биле добри предвидувачи за преживување од 2, 5 и 10 години и повеќе.
Меѓу нив, четири беа најсилните детерминанти - физичката функција, помладата возраст, бројот на мали липопротеински честички со висока густина и помалку пушење.
Краус и неговите колеги го започнаа своето истражување во вистинско време, откако добија информации за постоењето на 1.500 примероци крв од лонгитудинална студија во 80-тите, во која беа вклучени постари луѓе. Собраните примероци беа извлечени во 1992 година, кога учесниците имаа најмалку 71 година, а потоа беа депонирани во најголемата биомедицинска библиотека во светот, Националниот институт за здравје (NIH). Тие беа планирани за уништување, но научниците ги донесоа на време на Универзитетот Дјук за анализа.
Примероците се особено интересни бидејќи се земени во време пред широката употреба на лекови како што се статините кои влијаат на нивото на холестерол, што можело да ги искриви резултатите. Учесниците во студијата беа следени неколку години за време на кои тие пополнуваа прашалници за нивната здравствена историја и навики.
Врз основа на претходна студија и примероци, научниците користеа нови софистицирани методи за да идентификуваат јадро од 17 предвидливи променливи кои имаат причински ефект врз очекуваниот животен век.
Научниците беа изненадени од фактот дека туморите и срцевите заболувања не се меѓу главните фактори.
Анализата покажа дека водечкиот фактор поврзан со преживувањето на секоја од крајните точки на студијата - две, пет и 10 години по вадењето на крвта - е физичката функција, која беше дефинирана како способност за купување намирници или домашни работи.
За постарите луѓе кои живееле две години по земањето крв, водечки фактор беше изобилството на липопротеини со висока густина (HDL) холестерол, не само нивоата на липидите на HDL, туку и големите количини на многу мали HDL честички. HDL се нарекува и „добар“ холестерол бидејќи го апсорбира лошиот холестерол и го транспортира назад во црниот дроб, кој го исфрла од телото. Високото ниво на HDL може да го намали ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар.
„Ова беше особено изненадувачки“, рече Краус.
„Ние претпоставуваме дека овие многу мали HDL честички се со големина што е најдобра за отстранување и чистење од циркулацијата на ендотоксинот, моќна молекула која предизвикува воспаление од цревните микроби.
„Малите честички можат најдобро да навлезат во ќошињата и пукнатините на клетките и да го отстранат лошиот холестерол, така што нивното изобилство може да ја обезбеди оваа заштитна придобивка“, додаде таа.
Пет години по првичното земање крв, помладата возраст и когнитивната функција беа важни предиктори за долговечноста.
Помеѓу оние кои живееле најдолго, 10 години или повеќе, најдобар предвидувач била историјата на пушењето. Очекувано, непушачите поминаа најдобро.
„Овие мерки го разјаснуваат и збогатуваат нашето разбирање за механизмите кои се во основата на долговечноста и може да укажат на соодветни тестови и потенцијални интервенции“, рече Краус.
Тој истакнува дека следната фаза од истражувањето е користење на дополнителни аналитички алатки за подобрување на предвидувањата и идентификување на потенцијалните цели за терапии.
