Досегашните мерки за згрижување на децата од улица и работата со нив не го даваат посакуваниот резултат, вели Васка Бајрамовска-Мустафа од канцеларијата на омбудсманот на Меѓународниот ден на деца од улица. Деца што питааат на улица сѐ уште има иако надлежните органи преземаат мерки за намалување на нивниот број.
„Праксата покажува дека ефектите од згрижувањето на децата, начините на работа со нив очигледно не ги даваат посакуваните резултати. Податоците што ги обезбедивме преку центрите за социјална работа, преку Заводот за социјални дејности, од интервјуата со самите родители, со самите деца згрижени во дневните центри за деца во социјален ризик, деца на улица, укажуваат на тоа дека сѐ уште причините за појавата на деца на улица не се сфаќаат сериозно“, вели Бајрамовска-Мустафа.
Таа вели дека сегашната состојба со децата на улица треба да се сфати како аларм за посериозен пристап на институциите кон решавањето на проблемот оти децата на улица многу лесно може да завршат како жртви на трговија со деца.
„Сметаме дека сегашниот протокол, доколку се оди по утврденото како норма, како правило, може да даде сериозни резултати, но фактот дека ние секојдневно сме сведоци на деца што не питаат сами, туку со своите родители, питаат со други лица, кои се, а можеби и не се нивни блиски, укажува на потребата од многу посериозен ангажман на надлежните центри за социјална работа, а во чија надлежност се овие семејства во социјален ризик. Да работат со нив, да ги мапираат евентуалните можни злоупотреби, да ги превенираат можните злоупотреби на овие деца бидејќи и пред десетина години и сега го кажуваме истото – ваквите деца во социјален ризик, кои животот го поминуваат на улица, наместо детството да го поминат во училишните клупи со своите врсници, се многу лесно подводливи, многу лесно може да бидат жртви на секакви злоупотреби, на секакви манипулации, вклучително може да бидат и жртви на трговија со деца“, смета Бајрамовска-Мустафа.
Досегашното искуство со децата на улица и работата со нивните родители, според Бајрамовска-Мустафа, укажало и на решението на проблемот. Сите деца што питаат потекнуваат од семејства што живеат во супстандардни услови, без вода, без струја, и за многумина социјалната помош е единствен извор на приход, па од тука решение на проблемот би било вработување, образование и обезбедување постојан приход за родителите, кои би обезбедиле нормален развој на децата.
„Најсоодветно решение, според институцијата Народен правобранител, е да може да се работи со овие деца и со родителите еднакво. Она што нашето истражување покажува дека недостига е лошата материјална состојба, тешката економска состојба во која живеат овие семејства, е една од причините што тие излегуваат на улица. Затоа, една од нашите препораки во истражувањето е да се обезбеди постојан приход на овие семејства затоа што егзистенцијата со социјална помош очигледно не ги дава потребните резултати. На една од посетите кога го направивме истражувањето во летниот период во дневниот центар разговарајќи со еден од родителите чие дете беше изложено на питање, одеше да пита со своите врсници, запрашан зошто сега неговото дете не оди да пита, одговорот беше: ‘сега јас работам, нема потреба да излезе и да пита’. Ова укажува каде треба да се работи со овие семејства и факт е дека треба континуирано да се подигнува и свеста на родителите, меѓутоа и, генерално, на заедницата за тоа дека питањето или давањето пари не е решение на проблемот. Треба посериозно да се зафатиме со решавањето на овој проблем. Како што го решивме проблемот со неевидентираните лица, така и децата на улица да го имаат крајното решение, кое ќе биде во нивен најдобар интерес“, вели Бајрамовска-Мустафа.
Трите центри за деца од улица згрижуваат најмногу 70-80 деца оти максималниот капацитет им е ограничен на 24. Два од нив се во Шуто Оризари, а еден во Кисела Вода. Бајрамовска-Мустафа вели дека овие три центри не се доволни и советува секоја локална самоуправа, каде што има деца на улица, да отвори центри за нивно згрижување и сериозно да се посвети на работата и со децата и со родителите.
