Пред 14 години на денешен ден се збогувавме од легендарниот „Стокец“

Беше најпопуларниот модел на српски домашен производител (во тоа време), но и автомобил кој означи крај на една ера.

Zastava 101, легендарниот „Стокец“ или „Стојадин“ се произведуваше цели 37 години, а во тој период се произведени 1.045.458 примероци, од кои 224.851 возило се извезени во земјите ширум светот.

Последниот 101 излезе од производната лента на 21 ноември 2008 година, што беше и последниот автомобил од домашно производство во Србија, потсетува Zastava 101 forum.

Колку и да изгледа неверојатно денес, Zastava 101 е најуспешниот модел на југословенската автомобилска индустрија. Произведен е во многу поголем број примероци во споредба со „Фиќо“ и „Југо“, а своето место во историјата на автомобилите го зазема како зачетник на класата Golf.

„Стокец“ може да се пофали дека е првиот модел кој комбинираше погон на предните тркала, попречно монтиран мотор, независна суспензија на двете оски и петта врата од багажникот.

Тоа беше практично првиот модерен хечбек во светот, кој се појави на пазарот три години пред Golf.

Сите веќе знаат дека „Стокец“ е дериват на Fiat 128. Во времето кога започна производството во Крагуевац (15.10.1971), италијанскиот оригинал веќе беше на пазарот две години, а во 1970 година беше прогласен за автомобил на годината и карактеризиран како возило кое беше пред своето време. - со одлични сопирачки и извонредно управување.

Нешто друго го направи Fiat 128 многу напреден за своето време - моторот. Тоа беше првиот автомобил со новиот SOHC мотор на Fiat.

Дизајниран од Аурелио Лампреди, главните карактеристики на моторот беа дека брегастата осовина во алуминиумската глава ја придвижуваше назабен ремен.

Овој концепт беше прифатен од повеќето производители на автомобили една деценија подоцна, во раните 80-ти, но беше многу невообичаен во доцните 60-ти. Тие, всушност, велат дека концептот е преземен од тогашните мотори на Ferrari, кои исто така ги дизајнирал легендарниот Лампреди.

Првите примероци беа прикажани на Саемот за автомобили во Белград на 15 март 1971 година, а сериското производство во Крагуевац започна точно седум месеци подоцна.

Во текот на 37-те години на производство, следеа многу естетски и технички промени, како и различни верзии.

Zastava го извезуваше „Стокец“ во голем број западноевропски земји како Франција, Германија, Луксембург, Швајцарија, Белгија, Холандија и Велика Британија.

Беше опфатен и Балканот и Централна Европа, а освен што се продаваше во Грција, Бугарија, Романија, Унгарија и Чехословачка, се склопуваше и во Полска.