Работниците во окупираната нуклеарна централа Запорожје за BBC рекоа дека се држени под закана од оружје од страна на руските војници кои истовремено ја користат нуклеарната централа како воена база.
Русите ја окупираа најголемата нуклеарна централа во Европа на почетокот на март. Сепак, со неа сè уште управуваат украински експерти.
Русија е обвинета дека ја користела нуклеарната централа како штит додека од неа истрелала проектили на блиските локации.
Русите напаѓаат од реонот на нуклеарната централа, Украинците возвраќаат
Две работнички изјавија за BBC дека секојдневно добиваат закани за киднапирање и дека стравуваат од радиоактивна контаминација на поширокиот регион и од нуклеарна катастрофа.
Никопоље, град под украинска контрола, е одделен од нуклеарната централа со околу 15 километри од реката Дњепар. Градот доживеа силно гранатирање во изминатите неколку недели, а во една ноќ беа регистрирани и до 120 ракети.
Тие доаѓаат од другата страна на реката, од правец на Енерходар, градот каде што се наоѓа електраната. За возврат, украинските сили го гранатираа Енерходар и електраната.
Надзорот на ОН вели дека постои реален ризик од нуклеарна катастрофа доколку борбите не престанат и ако на инспекторите не им биде дозволен пристап до нуклеарните централи.
Украина и Русија меѓусебно се обвинуваат. Ситуацијата не е најјасна, но ризиците се очигледни.
„Војниците шетаат со оружје, нè држат на нишан“
„Мојот работен ден е постојан стрес“, вели Свитлана, која зборуваше за BBC преку СМС-пораки. Таа и нејзината колешка Микола сега можат да користат само руски картички, а сигналот е многу ограничен. Имињата им се сменети заради нивната безбедност.
„Не можам повеќе да работам како порано“, вели Свитлана. „Минатата недела не можев ни да дојдам на работното место, премногу е опасно. Во саботата беше гранатирана фабриката за азот и кислород, што предизвика пожар. За чудо, луѓето што работеа таму преживеаја“, вели таа.
Друг жител на Енерходар вели дека цените во продавниците и аптеките сега се четирипати повисоки отколку на територијата што сè уште ја контролира Украина, а има недостиг од лекари. Повеќето од банкоматите не работат.
Свитлана долги години работи во централата и вели дека секој ден паѓаат гранати во близина на нуклеарката.
„Психолошката ситуација е тешка. Војниците се шетаат со оружје и нè држат сите на нишан“, додава тој.
„Опремата ја поставија пред зградата на нуклеарната централа“
Украина ја обвинува Русија дека стационирала околу 500 војници во областа на нуклеарната централа. Последните снимки покажуваат како воени возила влегуваат во електраната, а Свитлана не се сомнева дека Русите ја користат како база.
„Секој ден возат напред-назад со своите воени возила“, вели таа. „Тие ја поставија својата воена опрема точно пред зградите на нуклеарната централа за да го оневозможат нападот на украинските вооружени сили.“
„Вработените сега се заложници на Русите“, пишува Микола. „Го исклучија интернетот, оставија само фиксни телефони, а има само една трпезарија со храна. Другите ги претворија во свои бази“.
Украина е загрижена. Русија почна да ја гранатира областа што ја окупираше за да се обиде да создаде лажна наратив: „Украина ве напаѓа - затоа подобро гласајте за приклучување кон Русија за да може да ве заштити“.
Проруската администрација, инсталирана од Москва во областа Запорожје, штотуку потпиша наредба за референдумот да се одржи наскоро. Русија и претходно организираше лажни референдуми, како оној на Крим, кој го анектираше во 2014 година.
„Ставаат соби за набљудување на покривот, киднапираат луѓе“
„Пристапот до сите покриви е забранет, таму изградија набљудувачки пунктови. Зградата за обука стана и нивна касарна“, вели Микола.
„Сега, сè почесто, киднапираат персонал по нивната смена, штом ќе излезат од безбедносната врата“, вели тој.
Свитлана и Микола исто така велат дека Русите оставаат ѓубре насекаде, но нагласуваат дека персоналот сепак може правилно да го следи реакторот.
Хрихориј Плачков, поранешен шеф на украинскиот Државен нуклеарен регулаторен инспекторат, вели дека ризиците се високи се додека Русите ја контролираат електраната Запорожје. Тој наведува дека на Русите ќе им требаат два до три месеци да ја пренасочат струјата кон сопствената мрежа, доколку тоа им е целта.
Енерходар е дел од јужниот фронт каде во последните недели се водеа интензивни борби. Сепак, значителен напредок сè уште не е постигнат. Ова сугерира дека најголемата европска нуклеарна централа ќе продолжи да ја избегнува контролата на Украина.
