Додека западните влади ѝ се закануваат на Русија со пакет санкции без преседан, чија цел е да го одврати претседателот Владимир Путин од инвазијата на Украина, постои една мерка што се чини дека предизвикува страв во срцето на Кремљ: отсекување на земјата од глобалниот банкарски систем.
Американските законодавци во последните недели сугерираа дека Русија би можела да биде отстранета од SWIFT, високобезбедна мрежа која поврзува илјадници финансиски институции ширум светот. Високи руски пратеници одговорија велејќи дека испораките на нафта, гас и метали во Европа ќе престанат ако тоа се случи.
„Ако Русија биде исклучена од SWIFT, ние нема да добиваме девизи, а купувачите, особено европските земји, нема да ги добијат нашите стоки - нафта, гас, метали и други важни суровини“, рече Николај Журавлев, потпретседател на Горниот дом на рускиот парламент.
Светската меѓубанкарска компанија за финансиски телекомуникации (SWIFT) е основана во 1973 година и сега ја користат повеќе од 11.000 финансиски институции за испраќање сигурни информации за финансиски трансакции, пораки и налози за плаќање. Без глобално прифатена алтернатива, од суштинско значење е системот на глобални финансии.
Отстранувањето на Русија од SWIFT во финансиските институции би го направило испраќањето пари во или надвор од земјата речиси невозможно, предизвикувајќи ненадеен шок за руските компании и нивните странски клиенти - особено купувачите на нафта и гас деноминирани во американски долари.
„Овој потег ќе ги наруши сите меѓународни трансакции, ќе предизвика нестабилност на валутата и ќе предизвика масовен одлив на капитал“, коментира Марија Шагина, соработник во Финскиот институт за меѓународни односи. Исклучувањето на Русија од SWIFT ќе предизвика нејзината економија да се намали за 5%, процени поранешниот министер за финансии Алексеј Кудрин во 2014 година.
SWIFT има седиште во Белгија и ја управува одбор од 25 луѓе, вклучувајќи го и Еди Астанин, претседател на одборот на руската Средишна клириншка депозитарна компанија. SWIFT, која се опишува себеси како „неутрална компанија“, е вклучена во белгискиот закон и мора да се усогласи со регулативите на ЕУ.
Постои преседан за отстранување на земји од SWIFT.
SWIFT ги затвори иранските банки во 2012 година, откако Европската Унија ги санкционираше поради нивната нуклеарна програма. Иран изгуби речиси половина од приходите од извозот на нафта и 30 отсто од својата надворешна трговија по затворањето, вели Шагина.
„SWIFT е неутрална глобална задруга основана и работи за општото добро на својата заедница“, се вели во соопштението на организацијата. „Секоја одлука за воведување санкции на држави или поединечни субјекти зависи исклучиво од надлежните владини тела и законодавци“, се додава.
Не е јасно колкава поддршка има меѓу американските сојузници за преземање такви акции против Русија. Соединетите Американски Држави и Германија би можеле најмногу да загубат доколку Русија биде исклучена, бидејќи нивните банки се најчестите корисници на SWIFT кои комуницираат со руските банки, рече Шагина.
Европската Унија е подготвена да одговори на руската инвазија на Украина со „сеопфатни санкции што не се видени досега“, изјави во понеделникот данскиот министер за надворешни работи Јепе Кофод. Главниот дипломат на ЕУ, Жозеп Борел, во вторникот рече дека санкциите ќе бидат „најважниот лост што го има Западот, или барем Европската Унија“.
Британскиот премиер Борис Џонсон во вторникот пред пратениците изјави дека неговата влада разговара со САД за можноста за забрана на SWIFT на Русија. „Нема сомнеж дека ова би било многу моќно оружје [против Русија]. Се плашам дека навистина може да се користи само со помош на САД. Разговараме за тоа“, рече Џонсон.
Русија во последниве години презеде чекори за да ги ублажи последиците доколку биде отстранета од SWIFT. Москва воспостави свој систем за плаќање, SPFS, откако беше погодена од западните санкции во 2014 година поради анексијата на Крим. SPFS сега има околу 400 корисници, според руската централна банка.
Дваесет проценти од домашните трансакции во моментов се вршат преку SPFS, вели Шагина, но големината на пораките е ограничена и операциите се ограничени само на работните текови. Новиот кинески систем на прекугранични меѓубанкарски плаќања, или CIPS, може да обезбеди алтернатива на SWIFT. Москва, исто така, може да биде принудена да прибегне кон употреба на криптовалути. Но, ова не се атрактивни алтернативи, пишува CNN.
„SWIFT е европска компанија, асоцијација на многу земји. Одлуката за исклучување бара единствена одлука на сите земји-учеснички. Одлуките на САД и Велика Британија дефинитивно не се доволни“, рече Журављев.
„Не сум сигурен дека другите земји, особено оние со голем удел во трговијата со Русија, ќе го поддржат затворањето“, додаде тој.
