Ал-Шараа даде големо интервју за 60 minutes: Сирија не сака да биде закана за Израел или за некој друг

Сирискиот претседател Ахмед ал-Шараа даде интервју за популарното американско шоу „60 minutes“ во кое зборуваше за ситуацијата во Сирија, плановите за иднината и израелските напади.

Дома и во странство, сирискиот претседател Ахмед ал-Шараа, кој некогаш водеше огранок на Ал-Каеда и беше прогласен за терорист од САД во 2013 година, се соочува со прашања за тоа дали може да ја стабилизира, обедини и демократизира фрагментираната и трауматизирана Сирија.

Се соочува со големи предизвици, вклучувајќи ја обновата на разурнатите заедници, заштитата на малцинствата од прогон и трајното укинување на угнетувачките економски санкции. Доколку ал-Шараа успее да ги исполни своите ветувања, тоа би бил нов ден за Сирија и за Блискиот Исток.

„Сирија заслужува да живее во мир и безбедност, а светот ќе има корист од новата ситуација во Сирија. Ова е голема историска можност за регионот“, рече ал-Шараа.

Пред околу 20 години, ал-Шараа го напушти својот живот во горната средна класа во Сирија за да се приклучи на Ал-Каеда во Ирак. Не сакаше да објасни што правел за време на престојот во Ирак, но беше уапсен во 2005 година и помина 6 години во американските и ирачките затвори.

Ал-Шараа беше ослободен од затвор во 2011 година, токму кога започна народното востание против диктаторот и тогашен сириски претседател Башар ал-Асад. Тој основа филијала на Ал-Каеда во Сирија која изврши самоубиствени бомбашки напади и вооружени напади врз режимот на Асад.

„Не презедовме никаква надворешна акција надвор од сириската територија. Не бевме насочени кон никого освен кон сирискиот режим“, рече ал-Шараа.

Но, САД рекоа дека во многу од нападите загинале „невини сириски цивили“. САД го прогласија ал-Шараа за глобален терорист и го ставија неговото лице, под псевдонимот што го користеше во тоа време - Абу Мохамед ал-Џолани - на листата на барани лица. Понудена е награда од 10 милиони долари за секој што може да помогне во „запирањето на овој терорист“.

На крајот тој ги прекина врските со својот поранешен сојузник, основачот на терористичката група ИСИЛ, а во 2016 година ал-Шараа се откажа од својата верност кон Ал-Каеда.

„Да се ​​согласував со нив, немаше да ги напуштам“, рече тој.

Во ноември 2024 година, исламистичките сили на ал-Шараа започнаа изненадувачки напад врз Алепо. Го освоија античкиот град и продолжија да напредуваат. Додека стигнаа до главниот град Дамаск, Асад избега во Москва.

Силите на ал-Шараа завршија со 54 години тиранско владеење на семејството Асад за само 11 дена.

Во декември, ал-Шараа прогласи нова и слободна Сирија. Водачите на милицијата кои го соборија Асад го назначија за претседател на Сирија следниот месец.

„60 minutes“ разговараше со ал-Шараа во неговото прво интервју за американска телевизија откако стана претседател.

„Влегувањето во оваа палата не беше многу позитивно искуство. Многу зло против сирискиот народ излезе од оваа палата“, рече ал-Шараа за своето прво влегување во претседателската палата што некогаш ја окупираше Асад.

Денес, околу 13 милиони Сиријци, половина од населението на земјата, се внатрешно раселени или живеат во странство како бегалци. Повеќе од половина милион луѓе загинаа во речиси 14-годишната граѓанска војна од 2011 до 2024 година.

Областите под контрола на бунтовниците беа опустошени од Асад и неговите сојузници, Русија и Иран.

„Постојат цели генерации кои претрпеле огромна психолошка траума“, рече ал-Шараа.

Новиот сириски претседател рече дека е важно да им се даде надеж на луѓето за обнова и враќање во своите домови. Стоејќи во опустошената заедница Џобар, на периферијата на Дамаск, ал-Шараа, кој има мали деца, рече дека верува оти областа ќе биде обновена во нивниот живот.

„Сирискиот народ е силен“, рече ал-Шараа.

Десет месеци по падот на режимот на Асад, во емисијата „60 minutes“ се забележани знаци на нормалност и тешкотии, неизвесност и надеж. Во Дамаск, еден од најстарите градови во светот, чаршијата е сè уште жива и верниците сè уште доаѓаат да се молат во џамијата Умајад, како што правеле веќе 13 векови.

Ликот на Башар ал-Асад е сè уште на високо девалвираната валута на Сирија, потребна е „цигла“ за вечера.

Многу Сиријци имаат електрична енергија и вода само неколку часа на ден.

Ал-Шараа рече дека обновата на неговата земја ќе чини од 600 до 900 милијарди долари и ќе бара меѓународна помош.

„Светот ја гледа оваа трагедија 14 години и не може да стори ништо за да го спречи ова масовно злосторство. Затоа, светот треба да ја поддржи Сирија денес“, рече Ал-Шараа.

Проблемите на земјата се резултат на долгата граѓанска војна, но и на строгите економски санкции што ги воведоа САД и други земји за да го казнат Асад за кршење на човековите права. Ал-Шараа сака сите санкции да бидат укинати.

„Секој што го попречува укинувањето на санкциите врз Сирија е соучесник на оние што го извршија ова злосторство“, рече ал-Шараа.

Во мај, кога ал-Шараа се сретна со претседателот Доналд Трамп во Саудиска Арабија, Трамп најави смел, но привремен чекор кон укинување на санкциите.

Минатиот месец, ал-Шараа се обрати на Генералното собрание на Обединетите нации во Њујорк, првиот сириски лидер што го стори тоа од 1967 година. Ал-Шараа бара долгорочни инвестиции во Сирија и сè уште има потреба САД трајно да ги укинат санкциите, што некои пратеници не сакаат да го сторат.

Во ОН, Кина и Русија ќе мора да гласаат за укинување на антитерористичките санкции против ал-Шараа и бунтовничката група што ја предводеше.

Ал-Шараа лично пречека делегација на високо ниво од Москва во Сирија минатиот месец, извонреден развој со оглед на тоа што руската воздушна моќ му помогна на Асад да започне воздушни напади врз делови од Сирија. Ал-Шараа рече дека сè уште има намера да користи правни средства за да бара правда против Асад, кој живее во Москва откако избега од Сирија. Во септември, сириски судија издаде налог за апсење на Асад.

„Сепак, вклучувањето во конфликт со Русија во моментов би било премногу скапо за Сирија. Ниту пак би било во интерес на земјата“, рече тој.

Обновеното секташко насилство дома покрена прашања за тоа дали Ал-Шараа може да ги контролира борците кои му помогнаа да дојде на власт. На западниот брег на Сирија во март, неговите безбедносни сили и сојузничките милиции беа обвинети за учество во масакрот на 1.500 цивили, претежно членови на алавитската заедница лојална на Асад.

Обединетите нации ги обвинија безбедносните сили на ал-Шараа за кршење на хуманитарното право.

„Верувам дека ова е претеран опис и верувам дека Сирија е посветена на гонење на секој што ќе изврши злосторства против цивили, без оглед на партијата“, рече сирискиот претседател.

Во јули, за време на меѓуетничките судири, безбедносните сили на ал-Шараа и бедуинските племенски милиции беа обвинети за егзекуција на невооружени членови на малцинството Друзи во јужниот град Свеида.

Израел, кој исто така има државјани Друзи, како одговор го бомбардираше седиштето на сириската армија и Министерството за одбрана. Израел, исто така, двапати го бомбардираше земјиштето на неговата претседателска палата, рече ал-Шараа, еднаш кога бил во близина.

„Целењето на палатата за да се пренесе порака не е порака, тоа е објавување на војна, но Сирија не сака да учествува во војни и не сака да биде закана за Израел или за некој друг“, рече тој.

Израел тврди дека дејствувал за да ги заштити Друзите. Премиерот Бенјамин Нетанјаху рече дека морал да ги заштити бидејќи силите на ал-Шараа не го правеле тоа.

„Ова е внатрешно сириско прашање што сириските власти треба да го решат преку законски средства“, рече ал-Шараа.

По падот на Асад, Израел окупираше стратешки делови од својата заедничка граница со Сирија и изврши воздушни напади и копнени упади, наведувајќи потенцијални безбедносни закани. Специјалниот претставник на претседателот Трамп за Сирија, Том Барак, се обидува да посредува во договор што би ги намалил тензиите.

„Израел мора да се повлече од секоја точка што ја окупирал по 8 декември. Сирија не го провоцира Израел откако пристигнавме во Дамаск“, рече ал-Шараа, опишувајќи ја својата преговарачка позиција.

Во меѓувреме, минатата недела во поголемиот дел од Сирија се одржаа парламентарни избори, но само ограничен број луѓе имаа право да гласаат. Според привремениот устав што ал-Шараа го потпиша во март, тој треба да служи како претседател пет години, предводејќи ја транзицијата кон избрана влада.

Рече дека општите избори ќе се одржат откако ќе се обнови инфраструктурата на земјата и населението ќе има лични карти и соодветни документи. Ал-Шараа рече дека сака Сирија да биде место каде што секој човек има право да гласа.