Регрутирањето војници и принудувањето да се борат на страната на окупаторот е воено злосторство. DW разговараше со Украинци и активисти за човекови права за тоа како руските напаѓачи вршат притисок врз жителите да служат во војска.
Оваа пролет беше забележана највисока стапка на воени регрутации во Русија во последните 14 години. Кон крајот на март, рускиот претседател Владимир Путин издаде декрет со кој наредува регрутирање на 160.000 мажи на возраст од 18 до 30 години. Нивната едногодишна служба започна на 10 април.
Руското Министерство за одбрана тврди дека најновиот циклус на мобилизација, кој се спроведува двапати годишно – пролет и есен – нема никаква врска со војната против Украина. Сепак, на служба се повикани и мажи од регионите окупирани од Русија Донецк, Луганск, Запорожје и Херсон.
Според Украинската источна група за човекови права (EHRG), најмалку 300 луѓе од окупираните територии биле регрутирани во руската армија во есента 2024 година, од кои околу 200 од Запорожје и Херсон и 100 од Луганск и Доњецк, пишува DW.
„Ако насилно ме мобилизираат, ќе се убијам“, вели Олексеј (името е сменето). Овој 21-годишник живее во рускиот окупиран дел на Запорожје, каде сака да остане со своето семејство. „Каде и да одам, би морал да го започнам животот од почеток“, вели тој.
Иако сега има руски пасош, досега успеал да избегне регрутирање. Но, од минатата есен, руските окупациски власти бараат од мажите да се пријават во армијата, вели тој.
Без руски документ за идентификација, речиси е невозможно да се најде работа или да се студира на универзитет, објаснува Олексеј. Иако не слушнал за случаи на принудна регрутирање, тој вели дека проруски луѓе доброволно се пријавиле на служба во руската армија и потпишале договори со неа.
Друг маж, 28-годишен жител на окупирано село во Луганската област, ја опишува ситуацијата на сличен начин. Тој сè уште не прифатил руски пасош и вели дека окупационите власти им го отежнуваат животот на луѓето како него. На пример, SIM-картички не можат да се купат без руски документ за лична карта, бидејќи телекомуникацискиот систем е под руска контрола, што го потврдија активистите за човекови права.
Оние кои се приклучуваат на руската армија прво се испраќаат во Русија на обука - обично во јужните региони на Ростов и Краснодар, но и во близина на Санкт Петербург или Москва. Некои се испраќаат и на нелегално анектираниот украински полуостров Крим.
Според Павло Лисјански, украински активист за човекови права и раководител на Институтот за стратешки истражувања и безбедност, руската армија не изградила свои касарни на окупираните територии од безбедносни причини.
„По обуката, многу регрути се испраќаат на фронтот по потпишување договор со руската армија“, вели Лисјански. „Таа одлука понекогаш е доброволна, но често се носи под притисок, поради недостаток на други опции.“
Само неколку избегаа да бидат испратени на фронтот, главно со помош на врски или мито, и се распоредени во близина на Москва или Санкт Петербург. Според Лисјански, лани тоа успеале само на група од 15 мажи.
Причината за тоа е што руската војска е под притисок да го исполни својот план за мобилизација. „Тие се обидуваат да го надополнат недостатокот на редовни војници со мажи кои веќе служеле во војска“, вели тој.
Еден таков случај е опишан на канал на Telegram и се фокусира на мобилизацијата во таканаречената „Донецка народна република“. Така, еден човек од окупираниот дел на Донецк бил испратен во Краснодарската област на воена служба и му било кажано дека по обуката ќе биде испратен на фронтот.
„Командантите му рекоа дека сè е веќе потпишано на негово име“, вели за DW авторот на каналот Михаил (името е сменето). Човекот се обратил за помош до Руското воено обвинителство, но неговата судбина е непозната, вели Михаил.
Оние кои прифатиле руско државјанство и имаат над 18 години не се единствените кои подлежат на задолжителен воен рок. Се бара да служат војска и сите оние кои ја завршиле својата воена служба во таканаречените „Донецка и Луганска народна република“ пред февруари 2022 година (пред почетокот на руската инвазија на Украина).
Според Михаил, тука спаѓаат и поранешните членови на сепаратистичките „народни милиции“, односно паравојски, кои дејствувале од 2014 до 2022 година, а кои сега се испраќаат во Русија на воена служба. Дополнително, во воените канцеларии се повикуваат мажи на старосна граница од овие области за да се пријават за воена служба. „Но, не можам да кажам до кој степен“, вели Михаил.
Одбивањето на воената служба во Русија може да резултира со затворска казна до две години. Според организациите за човекови права, само на Крим се покренати најмалку 583 кривични постапки.
Сепак, според рускиот онлајн магазин Вёрстка, кој е критички настроен кон Кремљ, ниту еден од обвинетите не доби затворски казни во првата половина на 2024 година: тројца добија условни казни, а останатите добија парични казни.
Сепак, овие казни не ослободуваат никого од служење во руската армија, вели Скрипник, нагласувајќи дека регрутирањето на окупираните територии го прекршува меѓународното хуманитарно право, што претставува воено злосторство.
Од 2022 година, Русија насилно ги регрутираше Украинците кои живеат на окупираните територии во својата армија и често ги злоупотребува како „човечки штит“, вели таа. „Ние знаеме за случаи во кои регрутираните, невооружени мажи биле испратени на фронтот пред редовната армија, што ги прави првите кои биле нападнати од спротивставените сили. Ова беше масовно практикувано во 2022 година.“
Според Кримската група за човекови права, за време на инвазијата на Украина, Русија распоредила бројни регрути од анектираниот Крим. Скрипник вели дека од 2022 година, најмалку 1.873 припадници на руските единици од Крим загинале, додека 116 Кримјани биле заробени од украинската армија.
