Како Русите ја склопија „Франкенштајн“ ракетата на Путин?

Со недели новата руска ракета ја измачуваше Украина. Таа беше брза, смртоносна и непрепознатлива сѐ додека украинската воена разузнавачка служба (ГУР) не ја идентификуваше како S8000 Banderol. Името во превод значи „мал пакет“, а станува збор за лесна и евтина крстосувачка ракета која достигнува брзина од приближно 640 километри на час и може да погоди цели на оддалеченост од повеќе од 480 км.

Стручњаците исто така утврдиле дека станува збор за некој вид „франкенштајн“ креација составена од компоненти набавени од странство, што претставува отворено кршење на меѓународните санкции. Киев тврди дека ова е прецизно наведувано оружје кое носи боева глава тешка 115 кг, а веќе е користено во смртоносни напади на југот на Украина, додека неофицијалните извештаи велат дека Одеса и Миколаив биле гаѓани со неа уште од февруари.

Посебноста е во тоа што оваа ракета се лансира од големи руски беспилотни летала Orion, што значи дека Русија не мора да ризикува тактички авиони, а благодарение на нејзиниот дострел, може да погодува цели длабоко зад непријателските линии. Во иднина, ракетата ќе се лансира и од јуришни хеликоптери Mi-28, пишува The Telegraph.

Воениот аналитичар и поранешен индиски воен пилот Виџаиндер Тхакур изјави дека изгледа Русија произвела „застрашувачки оружен систем“ кој би можел да ѝ даде „значителна предност на бојното поле“. Ова е и важна пресвртница за Русија – можноста за производство на евтина ракета погодна за масовно производство.

На пример, нејзиниот млазен мотор SW800Pro, кој го произведува кинеската компанија Swiwin, се продава преку интернет платформи како кинескиот AliExpress и Alibaba за околу 12.000 британски фунти. Но, кинеските делови се само почеток.

Со расклопување на соборените ракети Banderol, украинската разузнавачка служба открила повеќе од 20 компоненти кои потекнуваат од 30 различни компании, вклучувајќи и од САД, Швајцарија, Јапонија, Австралија и Јужна Кореја. Ова откритие покажува до кој степен странските технологии, често набавени од држави кои го поддржуваат Киев, ги заобиколиле санкциите и завршиле како оружје што се користи против Украина.

Русија досега нема официјално потврдено спецификации ниту оперативен статус на ракетата Banderol, а нејзиниот развој се чувал во тајност до неодамна. Во февруари Москва објави прво „успешно тестирање на ново беспилотно летало“, но не понуди никакви технички детали.

Украинските одбранбени извори се посомневале дека станува збор за Banderol, а веднаш потоа почнале да кружат извештаи за непознато оружје кое ја погодува Украина. Кон крајот на април, Дмитриј Медведев, заменик претседател на рускиот Совет за безбедност, отиде на инспекција на тајното оружје длабоко на југот на Русија. Тој кимнал со глава, делувајќи импресионирано, додека службениците ги покажувале различните елементи на дизајнот.

S8000 ја развива руската компанија Kronstadt Group, која е под санкции и е најпозната по производството на беспилотни летала Орион. Се чини дека оваа ракета изгледа многу наликува на американската крстосувачка ракета „Joint Air-to-Surface Standoff Missile“ (JASSM), која претставува клучен дел од американските способности за далечински удари и е дизајнирана за гаѓање добро заштитени цели без потреба од влегување во непријателски воздушен простор.

Новата руска ракета исто така може да изведува поостри маневри од традиционалните руски ракети, а според украинскиот ГУР, поседува и технологија за избегнување на радари и системи за заштита од електронско попречување. Ако Banderol навистина има способности какви што наведува Украина, таа може да означи доаѓање на нова генерација прецизни и евтини проектили кои претставуваат значителен ризик за Украина.

Сепак, руската зависност од странски компоненти укажува на огромна „дупка во санкциите“ која ѝ овозможува на Русија да ги заобиколи западните санкции преку сложени синџири на снабдување преку трети земји, вклучувајќи Кина, Турција, ОАЕ и соседните поранешни советски републики.

„Руското оружје зависи од странски компоненти“, напиша ГУР во извештајот за Бандерол: „Без нив, Русија не може да продолжи да окупира и убива.“ Според извештаите, Banderol содржи американски уред за следење на движење, микроконтролер од Швајцарија, австралиски модул за размена на информации, батериски склоп од Јапонија и серво погон од Јужна Кореја.

ГУР ја идентификуваше мрежата „Chip and DIP“, еден од најголемите руски дистрибутери на електронски компоненти, како клучен добавувач на многу странски делови. Оваа компанија е под санкции на САД и Украина, но не е под санкции на ЕУ, Велика Британија, Јапонија и Австралија.

Една од големите предности на ракетата Banderol е нејзината ниска цена, истакнува Џон Харди, експерт за вооружување и заменик директор на програмата за Русија при Фондацијата за одбрана на демократијата.

„Главната цел е зголемување на рускиот дострел на напади и способноста за лансирање на поголем број ракети. Украина е многу успешна во соборувањето на руските ракети, но што повеќе може Русија да лансира, толку е поголема шансата некои да поминат, што ја принудува Украина да користи ограничени резерви на противракетни проектили“, изјави Харди за The Telegraph.

Според извештајот од 2022 година објавен од лондонскиот институт Royal United Services Institute, во руското оружје најдено во Украина откриени се повеќе од 450 странски компоненти, од кои 318 се произведени во САД.

„И денес ја гледаме истата слика, често истите виновници“, рече Марија Шагина, виша истражувачка за санкции при Меѓународниот институт за стратешки студии. Русија истовремено ги крши санкциите и ги искористува нивните дупки. „Сѐ се сведува на заобиколување преку посредници и трети земји“, рече Шагина, додавајќи дека технологијата е многу потешко да се следи отколку финансиските трансакции.

Клучното прашање, според неа, е „лошата имплементација на западните санкции, а производителите мора да спроведат подобра проверка на купувачите. Тие не поставуваат прашања кои треба.“ А кога станува збор за делови достапни на пазарот, речиси е невозможно да се спречи Русија да ги набави. „Никој не може да ги запре сите мрежи на снабдување и сите начини на заобиколување“, заклучи Шагина.