Зошто Путин го бакна Куранот?

Пишува: Иван Човиќ за Index.hr

Неодамнешните слики на претседателот на Руската Федерација Владимир Путин како го бакнува Куранот, светата книга на исламот, на отворањето на џамија во Чеченија во присуство на чеченскиот лидер Рамзан Кадиров, предизвикаа различни реакции во западната јавност.

Така, тоа може да се чита како знак за опаѓањето на влијанието на рускиот лидер, кој со години беше познат како „заштитник на христијанството“, што и да значи тоа. Од друга страна, тоа се смета за гест на рускиот претседател и благодарност на големиот број граѓани на Руската Федерација со исламска вероисповед, како и порака до арапскиот свет за религиозна инклузивност.

Додека токму во земјите од Европската Унија, поради зголемениот број инциденти поврзани со мигрантите од исламскиот свет, расте нетрпеливоста на резидентното население кон мигрантското население од исламска вероисповед, претседателот на Руската Федерација отвора нова џамија и со тоа отвора бројни прашања.

Најпрвин би рекол дека Руската Федерација е навистина земја во која исламот е добредојден и која би била пример за земја во која христијаните и муслиманите живеат во хармонија. Сепак, ситуацијата не е толку едноставна. И Руската Федерација се соочи со различни форми на тероризам, имено со исламистички тероризам.

Оваа година ги имаше неколку. Најголемата закана за Руската Федерација доаѓа од оние кои се инфилтрираат во земјата меѓу странските работници од Централна Азија. Во земјите од поранешниот СССР постојат различни организации како ИСИЛ-К, кои го гледаат Кремљ како свој главен непријател.

Но, не треба да ги заборавиме и чеченските војни од деведесеттите, кои освен што беа војни во кои Чеченците се бореа за независност од Руската Федерација, имаа и религиозна компонента.

Исто така, во Руската Федерација имаше и други слични терористички акции кои освен сепаратистичкиот национален елемент, содржеа и религиозно-фундаменталистичка компонента. Освен што внатрешната безбедност на Руската Федерација е поткопана со доаѓањето на исламисти од други земји, има и внатрешни елементи со исти или слични цели.

Со години, Кремљ брутално се справуваше со различни групи, не нужно поради шовинистичката потреба да се нагласи надмоќта на руската етничка група или да се бори против малцинствата, како што често погрешно се прикажуваше на Запад, туку поради стравот од сепаратизам и сецесионизам.

Значи, Кремљ не го нападна исламот или одредена етничка група, туку оние елементи кои се залагаа за политичка или воена борба против Москва. Ова често беше поврзано, па затоа радикалниот ислам често беше откриен како примарен проблем за внатрешната безбедност.

Исто така, нема конфликт на религии во Руската Федерација, барем не до степен до кој постои на Запад. Односно, не постои подреденост на една религија на друга. Причината за тоа е долгиот период на Советскиот Сојуз, во кој сите верски организации беа подеднакво намалени и ограничени во својата работа, така што ниту една верска институција во Руската Федерација не може да го обвинува другиот за заостанување во развојот или слични проблеми.

Исто така, благодарение на Советскиот Сојуз, исламот во Русија е сосема различен од оној на Блискиот Исток. Многу граѓани на Русија, иако се декларираат како муслимани, всушност не живеат експлицитно според верските обичаи. Според некои достапни истражувања, само нешто помалку од половина од декларираните муслимани живеат строго според верските обичаи. Состојбата со православните верници е уште поизразена на овој план.

Сепак, историјата на исламот на руска територија постоела уште пред Советскиот Сојуз. Исламот се појавил на територијата на денешна Русија во седмиот век во историскиот град Дербент во денешен Дагестан. Со распаѓањето на монголската држава во 14 век, беа создадени муслимански држави кои на крајот ќе станат дел од Руската империја, некои по благодат, а некои со сила.

Во Руската империја во 18 век имало обиди да се преобрати исламското население во христијанство, но тоа довело до жесток отпор. Тоа, исто така, доведе до фактот дека некои народи како што се Ингушите или Черкезите го прифатиле исламот дури во 18 век. Потоа, во 1773 година, Катерина Велика го усвои историскиот декрет „за толеранција на сите религии“. Неколку години подоцна, беше основана првата официјална организација на муслиманите во Руската империја.

Во Русија има различни групи муслимани. Основната поделба е меѓу оние кои се полноправни граѓани на Руската Федерација и оние, слично како Европа, кои се имигранти, односно кои дошле од (најчесто) централноазиски земји. Различни групи муслимани се разликуваат, се разбира, и етнички и културолошки. Тоа значи дека различни групи го практикуваат исламот на различни начини.

Меѓутоа, меѓу сите групи постои заеднички именител, а тоа е рускиот јазик. Во Русија, постојат муслимански обреди на руски јазик. Исто така, за исламот се зборува во академските кругови на руски јазик.

Во 90-тите, Куранот беше преведен од арапски на руски благодарение на работата на руските ориенталисти и исламските академици. Понатаму, во последните триесет години, бројот на џамии во Руската Федерација е зголемен дури 80 пати. Во времето на распадот на Советскиот Сојуз, во Русија имало само околу стотина џамии, а денес ги има над 8.000.

Сепак, постои релативно понова историја која покажува дека има проблеми и кога е во прашање верската толеранција. На пример, во 2012 година, илјадници московјани излегоа на улиците во знак на протест поради изградбата на уште една голема џамија.

Критиките на демонстрантите во тоа време беа всушност насочени кон зголемениот број мигранти во Москва, односно луѓе кои не се државјани на Руската Федерација. Во исто време, седум православни цркви беа оштетени во Татарстан како одмазда за протестите во Москва. Меѓутоа, татарските муслимани потоа собраа пари со извинување за да ги обноват тие цркви.

Слични проблеми редовно се случуваа во блиското минато, но Руската Федерација со силен безбедносен апарат од една страна и разни чинови на ширење верска толеранција од друга, успешно ги надмина овие проблеми.

Денес, Руската Федерација е европска земја со најголем број муслимани. Бројот на муслиманите во Русија е меѓу 14 и 25 милиони, односно не може да се утврди точниот број.

Сепак, неоспорен е фактот дека се работи за исклучително голем број луѓе. Лидерот на руските муслимани, рускиот муфтија Равил Гајнетдин, постојано најавуваше дека до 2035 година околу 30% од населението во Русија ќе биде од исламска вероисповед. Повнимателните демографи, од друга страна, ги минимизираат ваквите прогнози, сметајќи дека ќе се намали демографската експлозија на Кавказ, како и приливот на странски работници од Централна Азија.

Сè на сè, тоа значи дека ќе се сменат и структурите во сите општествени институции, вклучително и армијата. Исто така, нема значителен број муслимани во сегашната политичка гарнитура на политичкиот врв. Сите политичари и политички лидери во Москва познати на пошироката јавност се повеќе или помалку етнички Руси.

Само овој факт може да покаже дека Русите немаат доволно доверба во муслиманското население. Од друга страна, претседателот Путин на својата официјална веб-страница изјави дека 20% од вработените во воздухопловната индустрија се од исламска вероисповед. Со ова Кремљ сака да покаже одреден вид доверба кон муслиманите, бидејќи тоа е посебно безбедносно чувствително подрачје.

Јасно е дека Кремљ влезе во оваа спирала на несигурност со војната во Украина, поради што внатрешната безбедност на Руската Федерација е значително нарушена. И овој чин на претседателот Путин и чеченскиот лидер Рамзан Кадиров е обид дополнително да се демонстрира на јавноста сојузот меѓу Русите и муслиманите во Руската Федерација.