Астрономите кои го користат вселенскиот телескоп Hubble за прв пат успеаја директно да детектираат водена пареа во атмосферата на малата егзопланета GJ 9827d, која е карпеста како Земјата и има двојно поголем дијаметар.
Планетата се наоѓа во соѕвездието Риби, во ѕвездениот систем GJ 9827 и е оддалечена од Земјата 97 светлосни години. Тоа би можело да биде пример за планета со атмосфера богата со вода што може да се најде на друго место во нашата галаксија.
„Ова беше првпат директно да покажеме, користејќи атмосферско детектирање, дека планетите со атмосфери богата со вода можат да постојат во други ѕвездени системи“, рече членот на тимот Бјорн Бенеке од Универзитетот во Монтреал.
„Ова е важен чекор кон одредување на распространетоста и разновидноста на атмосферите на карпестите планети“, додаде тој.
Сепак, научниците истакнуваат дека сè уште е рано да се каже дали Hubble спектроскопски измерил мала количина на водена пареа во атмосфера богата со водород или дали атмосферата на планетата главно се состои од вода што останала по првобитната атмосфера на водород и хелиум. испарува под влијание на ѕвезденото зрачење.
„Нашата програма за набљудување е дизајнирана да детектира молекули во атмосферата на планетата, но и да бара водена пареа. И двата резултати би биле возбудливи, без разлика дали водената пареа е доминантна или само мал дел од атмосферата во која доминира водород“, вели главниот автор на научниот труд, Пјер-Алексис Рој од Универзитетот во Монтреал, пренесува SciTechDaily.
Авторите истакнуваат дека досега не било можно директно да се најде атмосферата на толку мала планета, но дека сега започнува ерата на вакви откритија.
„Во одреден момент, додека ги проучуваме помалите планети, мора да има преодна точка каде што нема повеќе водород на толку мали светови, а тие имаат атмосфера што повеќе наликува на Венера во која доминира јаглерод диоксид“, додаде Бенеке.
Бидејќи планетата е жешка како Венера и има атмосфера полна со водена пареа на температура од околу 425 степени, дефинитивно не е многу гостопримлива за живот. Авторите на студијата во моментов разгледуваат две можни толкувања на наодите.
Според еден од нив, планетата сè уште има атмосфера богата со водород, која е прошарана со вода, што ја прави слична на минијатурен Нептун. Според друга, тоа би можело да биде потопла верзија на Јупитеровата месечина Европа, која има двојно повеќе вода под својата ледена кора од Земјата.
„Планетата GJ 9827d би можела да биде половина вода и половина карпа. Во тој случај, би имала многу водена пареа на врвот на некое помало карпесто тело“, рече Бенеке.
Ако некоја планета има преостаната атмосфера богата со вода, тогаш таа мора да се формирала подалеку од нејзината матична ѕвезда, каде што температурата била ниска и водата била достапна во форма на мраз. Во ова сценарио, таа постепено мигрирала поблиску до ѕвездата и добивала сè повеќе зрачење. Водородот, кој е многу лесен, се загреал и избегал од планетата или можеби сè уште е во процес на бегство од слабата гравитација на планетата.
Алтернативна теорија е дека планетата настанала во близина на жешка ѕвезда со траги од вода во атмосферата.
Три години Hubble ја набљудувал планетата за време на 11 транзити, односно поминување на планетата пред нејзината матична ѕвезда. За такви транзити, ѕвездената светлина се филтрира низ атмосферата на планетата, така што таа го носи спектралниот отпечаток на нејзиниот состав, во овој случај молекули на вода. Ако има облаци на планетата, тие се доволно ниски во атмосферата што Hubble може да открие водена пареа над нив.
Откритието на Hubble ја отвора вратата за подетално проучување на планетата. Тие би требало да бидат овозможени од телескопот James Webb, кој би можел да користи инфрацрвена спектроскопија за да бара други молекули во атмосферата.
Планетата GJ 9827d беше откриена од вселенскиот телескоп Kepler на НАСА во 2017 година. Орбитира околу црвено џуџеста ѕвезда на секои 6,2 дена.
