Дипломати од 175 земји кои денеска ќе се соберат во Париз за да преговараат за договор за забрана на загадувањето со пластика, најверојатно ќе понесат со себе чадори. Но не само поради дождот.
Француската престолнина ќе биде опсипана со милијарди честички микропластика од небото за време на петдневните разговори, според првата временска прогноза за загадувањето со пластика.
Предвидениот „дожд“ ќе изнесува од 40 до 48 килограми пластични честички што слободно лебдат што ќе го покриваат Париз на секои 24 часа. Ако времето донесе силен дожд, „пластичниот дожд“ најверојатно ќе се зголеми десеткратно.
„Тоа треба да го фокусира вниманието на преговарачите“, рече Маркус Гувер од австралиската фондација Minderoo, која се занимава со истражување на пластика.
Пластичните честички се распаѓаат во околината, а овој токсичен коктел завршува во нашите тела каде што предизвикува незамислива штета на здравјето.
Загриженоста за влијанието на пластиката врз животната средина и човековата благосостојба вртоглаво порасна во последниве години, заедно со се поголем број истражувања кои ја документираат нејзината сеприсутност и упорност.
Во природата, повеќенаменската микропластика - чија пречник е помала од пет милиметри - е пронајдена во мразот во близина на Северниот Пол и кај рибите кои пливаат во најдлабоките и најтемните делови на океанот.
Програмата за животна средина на Обединетите нации проценува дека пластичниот отпад убива повеќе од милион морски птици и 100.000 морски цицачи секоја година, а сините китови кои се хранат со филтрирање консумираат до 10 милиони парчиња микропластика секој ден.
Секоја минута во океанот се фрла пластично ѓубре колку содржината на еден камион. Микроскопски пластични честички се откриени во човечкото тело во крвта, мајчиното млеко и плацентата.
Тестовите на животни ги поврзаа хемикалиите во микропластиката со зголемен ризик од рак, репродуктивни проблеми и мутации на ДНК, но податоците за влијанието врз луѓето сè уште недостасуваат.
„Пластиката за која најмногу треба да бидеме загрижени во нашите тела е веројатно онаа помеѓу 10 нанометри и еден микрометар“, вели педијатарот Христос Симеонидес од клиничката детска болница Мардок во Мелбурн.
„Таквата пластика најверојатно ќе помине низ биолошките мембрани во ткивата, вклучувајќи ја и крвно-мозочната бариера“, изјави тој за AFP. „Дури сега ги вадиме главите од песокот кога станува збор за опасностите по здравјето на микропластиката.“
Временската прогноза за Париз следната недела опфаќа само значително поголеми честички, главно синтетички влакна со должина од најмалку 50 микрони.
За споредба, човечкото влакно е приближно 80 микрони (или 80.000 нанометри) во дијаметар.
Методот развиен од истражувачите на фондацијата Minderoo не ги мери пластичните честички што паѓаат низ атмосферата во реално време. Се заснова на истражување спроведено во Париз од 2015 година, каде примероците беа собрани од различни локации во текот на годината и анализирани во лабораторија.
Повеќето од пластичните честички што паѓаат на површината на Париз доаѓаат од најлон и полиестер, веројатно облека. Другите честички потекнуваат од автомобилските гуми, кои ги ослободуваат особено при сопирање на возилото.
Се проценува дека до 10 тони микропластични влакна паѓаат во областа Париз во текот на годината.
Густината на „пластичниот дожд“ може да се зголеми десеткратно при обилни дождови. Мерењата направени од други тимови ги потврдија овие наоди во десетина градови низ светот. Микропластиката што паѓа на земја сè уште може да се проголта или вдишува кога се меша во ветровитите денови.
Минатата година, 175 земји се согласија да воспостават правно обврзувачки договор за борба против загадувањето со пластика, со цел да се завршат преговорите до 2024 година.
Не се очекуваат големи откритија на техничките разговори што ќе започнат во понеделник, но главните политички дебати ќе вклучуваат глобална забрана за пластика за еднократна употреба, шема „загадувачот плаќа“ и данок за производство на нова или „девствена“ пластика.
Според експертите и зелените организации кои се залагаат за директни ограничувања на производството на пластика, овие политики - дури и ако се целосно имплементирани - можеби не се доволни за намалување на потрошувачката.
Според податоците на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), врз основа на актуелните трендови, годишното производство на пластика базирана на фосилни горива ќе се зголеми речиси тројно до 2060 година на 1,2 милијарди тони, додека отпадот ќе надмине една милијарда тони.
