Цените на нафтата на светските берзи денеска паднаа за повеќе од 30%, што е најмногу од 1991 година, бидејќи Саудиска Арабија почна војна на цени со Русија и драстично ги намали продажните цени, порачувајќи дека ќе го зголеми производството.
На самиот почеток на тргувањето утрово цената за барел на лондонската берза падна за повеќе од 14 долари или за 31,5% на 31,02 долари.
На американската берза цената за барел падна за 32% на 28 долари.
Ваков драстичен пад на цената на „црното злато“ на дневно ниво не бил забележан од јануари, 1991 година кога почна првата Заливска војна и кога цените паднаа за 33%.
Драстичниот пад на цените на нафтата е последица на одлуката на Саудиска Арабија, најголемиот извозник на нафта во светот, да ја казни Русија, вториот најголем производител на нафта, која во петокот не се согласи со предлогот на ОПЕК за понатамошно намалување на производството.
Организацијата на земји извознички на нафта (ОПЕК) и нејзините довчерашни сојузници на чело со Русија, веќе подолго време се придржуваа до договорот за намалување на производството за 1,7 милиони барели дневно за да се поддржат цените на нафтата кои беа под притисок поради преголемото производство.
Изминативе недели, имаше дополнителен притисок од стравувањето дека ширењето на новиот корона вирус ќе предизвика забавување на растот на глобалното стопанство, а со тоа и побарувачката за нафта.
Договорот на ОПЕК со независните производители истекува на крајот на март, па во петокот ОПЕК предложи дополнително да се намали производството за 1,5 милиони барели дневно до крајот на оваа година, при што земјите кои не се дел од ОПЕК би го намалиле производството за дополнителни 500 барели дневно.
Тоа би значело дека ОПЕК и независните производители од април вкупно би го намалиле производството за 3,6 милиони барели дневно, или 3,6% од глобалната понуда.
Но, Русија не се согласи на дополнително намалување и побара да се остане на постоечкиот договор за ограничување на производството за 1,7 милиони барели дневно.
Со оглед на тоа дека ОПЕК не се согласи ова, рускиот министер за енергетика Александар Новак во петокот рече: „Од 1 април почнуваме со работа без оглед на квотите или намалувањата кои беа во сила претходно. Но, тоа не значи дека секоја од државите нема да ги следи и анакизира движењата на берзите.“
Секоја земја одлучува за себе
„Обидите за договор меѓу ОПЕК и сојузнивите резултираше со епско промашување. Русија се одлучи за пристап ‘секоја земја сама за себе’“, рече Џон Килдаф, партнер во компанијата Again Capital.
Токму затоа денеска Саудиска Арабија ја почна војната на цени, намалувајќи ги своите продажни цени на нафтата од испораката за април, за сите купувачи, за 6 до 8 долари.
Притоа, два извора за Reuters изјавија дека Саудиска Арабија планира од почетокот на април, кога ќе истече договорот на ОПЕК и независните производители за ограничување на производството, да го зголеми своето производство на над 10 милиони барели дневно, од актуелните 9,7 милиони.
Војната би можело да трае неколку недели, но и неколку месеци
„Саудиска Арабија и Русија влегоа во војна на цените на нафтата која најверојатно ќе биде ограичена и тактичка“, сметаат аналитичарите на компанијата Eurasia.
Последен пат кога Саудиска Арабија, Русија и останатите светски производители на нафта водеа војна за удел на пазарот слична на оваа, беше од 2014 до 2016 година.
Тогаш настојуваа да ги истиснат САД (кои денес се најголем производител на нафта) бидејќи тамошното производство на нафта од шкрилци двојно го зголеми производството на САД во изминатата деценија.
„Оваа криза сега би можело да потрае неколку недели, но и неколку месеци, додека цените на нафтата не паднат толку ниско што би можело да дојде до некој компромис и нов договор меѓу ОПЕК и независните производители“, сметаат аналитичарите на Eurasia.
