Без разлика за какво книжевно дело се работи, целта на преводот е да му дозволи на оригиналот да излезе на површина во другиот јазик, односно со сета своја специфичност да прозвучи како што звучи на оригиналниот јазик. Теоретски, тоа не би требало да е тешка задача: преведувачот треба само внимателно да го следи оригиналот, сосредоточено да го чита, да внимава на лексиката, синтаксата и семантиката и ќе успее да создаде добар превод. Tоа е така, но само теоретски.
Праксата, за жал, покажува сосема поинаква состојба, особено кај преводите на драмските текстови. Кога се работи за драмски текстови, проблемите на преведувањето добиваат нова димензија на комплексност. Се добива впечаток дека на преведувачот, едноставно, му е тешко да го најде вистинскиот регистар, па така на пример, на сцената често среќаваме другари средношколци кои звучат како да цитираат критички осврти од Тартуско-московската семиотичка школа, соседи кои си се обраќаат како да се на аудиенција, а „впрочем“, „бездруго“ и „по ѓаволите“ рафално ни летаат покрај главите, просто не знаеш кога ќе загинеш. Постои, се разбира – и друга крајност: воведување на сленговски изрази, дијалекти (најчесто скопскиот) и додавање разни стилистички нијанси на оригинално неутрални текстови. Понекогаш среќаваме користење на долги и сложени реченици (хипотакса) наспроти кратките и прости (паратаксата) на оригиналот.
Јазичниот регистар го подразбира нивото на формалност на јазикот, а е определен од контекстот. Можеби оваа тешкотија да се најде вистинскиот регистар при преведувањето на драмски текстови се должи на тоа што драмскиот текст, иако е наменет за изговор, сепак е пишан текст (a пишаниот и говорниот јазик најчесто се разликуваат.) Наспроти текстовите кои се напишани на стандарден јазик, огромен број драмски текстови – особено современи – се пишуваат (барем делумно) на разговорен јазик, со автентичен, рестриктивен код каков што и самите користиме во секојдневната комуникација, а со цел текстот да звучи колку што е можно поприродно кога ќе се постави на сцена.
Нам преведувачите, како да ни е страв во преводите да го употребуваме живиот, топол, разговорен јазик кој во секојдневието го употребуваме, иако авторот го бара токму тоа од нас. Ние како преведувачи немаме никакво право да вршиме „изедначување“ на евентуалните различни регистри на оригиналот, „ублажување“ на вулгарности онаму каде што авторот намерно бил вулгарен, бришење на стилските нијанси од страв да не некој случајно се посомнева во нашето благородничко потекло ако преводот не звучи доволно литературно, или пак доволно „урбано“. Се покажува дека да се следи оригиналот, со сите негови лексички, синтаксички и семантички обележја, сепак, не е толку лесна задача.
Авторката на текстот е Лидија Митоска-Ѓоргиевска, дипломиран преведувач и драматург.
