И покрај тоа што до пред извесно време се зборуваше за раст на левичарските опции во цела Европа, се чини дека во време на светски кризи, како оваа на којашто во моментов сме сведоци, цела Европа сè повеќе се врти в десно.
Последните резултати од парламентарните избори во Италија резултираа со победа на десничарската партија Италијански браќа за првпат во својата историја ќе има и жена премиер, а се вика Џорџа Мелони.
Освен победата на партијата Италијански браќа, она што многумина ги загрижи е фактот што оваа партија најверојатно ќе формира влада со други партии кои може да се дефинираат како десничарски, со што Италија веројатно ќе ја има најдесничарската влада од крајот на Втората светска војна.
„Идната влада на Италија ќе се состои од коалиција составена од Италијански браќа, популистичката платформа Лига предводена од Матео Салвини и партијата Форца Италија предводена од Силвио Берлускони. Ова е првпат по Втората светска војна дека крајната десница ќе биде на чело на владата, додека десниот центар, кој во овој случај е претставен од Берлускони, ќе биде коалициски партнер „од позадина“, според аналитичарите.
Иако Мелони во последниот период значително ги омекна своите ставови, како етаблирана политичка фигура, таа дава крајно контроверзни коментари во блиското и малку подалечно минато.
Една од речениците што ја одбележаа се однесуваше на областа Истра и Далмација, каде што рече дека Хрватска мора да се погрижи да го признае италијанското присуство во овој дел, што многумина го протолкуваа како зајакнување на некои претходни територијални претензии.
„На влезот во градот ќе биде поставена двојазична плоча со натпис Риека-Фиуме: добра вест во одбрана на италијанскиот идентитет на земја поврзана со Италија илјадници години. Се надеваме и ќе направиме сè што е ова само почеток на плодната соработка со Хрватска за признавање на италијанското присуство во Истра, Риека и Далмација“, рече Мелони.
Таа испрати слична порака до Мелони откако голем број граѓани носеа југословенски знамиња во Трст за време на прославата на Први мај.
„Носталгичните комунисти ја фалат Титова Југославија. Ми се гади од нив. Да живее Италија и чест на мачениците и прогонетите од Истра, Риека и Далмација“, рече Мелони.
Кога станува збор за Босна и Херцеговина, она што на многумина им „падна в очи“ е најавата на Мелони од 2018 година кога одржа средба со Виктор Орбан.
„Разговарам со Виктор Орбан. Мораме да ја запреме илегалната имиграција. Борбата против Сорос и шпекулативното финансирање. Патриотите знаат како“, рече Мелони.
Нејзината средба со Орбан немаше да биде контроверзна доколку зад нив во тој момент немаше мапа на етнички поделена Босна и Херцеговина.
Освен во Италија, која сè уште го следи постизборното формирање на владата и дефинирањето и на внатрешната и на надворешната политика, десничарските опции зајакнаа и во некои други европски земји.
Последниот таков пример доаѓа од Шведска, каде на неодамна одржаните избори, десничарската коалиција успеа да освои 176 места во парламентот, додека левичарските партии предводени од социјалдемократите освоија 173 места.
Според официјалните резултати, втора најсилна партија во Шведска по изборите ќе бидат шведските демократи, кои ја претставуваат и најбројната десничарска партија на новата парламентарна седница. Оваа партија освоила 20,54 отсто од гласовите, а најверојатно ќе коалицира со Умерената партија која на изборите го освои третото место.
Она што многумина ги загрижи кога станува збор за Шведска е токму растот на Шведските демократи, партија која во минатото особено ги истакнуваше антиимигрантските ставови и чии членови често нагласуваа одредени неонацистички ставови.
„Тие беа бојкотирани од главните медиуми, но тие развија свои сајтови за вести и се исклучително ефикасни на социјалните мрежи како Facebook и YouTube“, пишува Washington Post.
Исто така, она што многумина ги изненади е големиот број млади луѓе кои гласаа за оваа партија.
„Во родната земја на Грета Тунберг, 22 отсто од оние кои првпат гласале на возраст од 18 до 21 година гласале за оваа партија“, се вели во анализата на Guardian.
Покрај земјите во кои се одржаа изборите во септември и каде победи десницата, загрижува и фактот што десничарските движења и целата реторика што ја користат десничарските политичари се во пораст.
И покрај тензиите меѓу Брисел и Будимпешта, Виктор Орбан и неговиот Фидес во Унгарија успеаја да извојуваат нова победа во април и со тоа да ја зацврстат својата позиција во Унгарија во однос на опозицијата предводена од либералите и зелените партии.
Слична е ситуацијата и во Шпанија, каде што растат десничари од партијата Вокс, пред сè на пониските нивоа на власт.
Вака оваа крајнодесничарска партија за прв пат ја презеде власта во регионот на Кастиља и Леон, во договор со конзервативната Народна партија.
„Вокс стана третата најпопуларна партија во шпанскиот национален парламент, и покрај контроверзните политики и позиции за миграцијата, родовото насилство и различноста. Нивните гласови беа клучни во регионалните влади како Андалузија и Мадрид за поддршка на законите предложени од Народната партија“, според шпанските медиуми.
Оваа партија, исто како и Народната партија (PP), покажа дека расте во Шпанија, што значително ќе влијае на парламентарните избори во 2023 година, каде премиерот Педро Санчес и неговата влада предводена од Социјалистичката партија би можеле да се соочат со пораз.
На уште еден раст на десничарските партии во Европа, овој пат во Италија, реагираше и претседателот на Вокс, Сантијаго Абаскал, кој рече дека победата на Мелони испраќа јасна порака.
Мелони го покажа патот што води кон Европа на горди, слободни и суверени нации“, напиша Абаскал.
Секако, откако во Италија победи десничарката Џорџа Мелони, следеа низа реакции од сите тие десничарски движења од другите европски земји.
Први реагираа Французите, поточно Марин Ле Пен и Ерик Земур, лидерите на десничарските партии во Франција, кои му ја честитаа големата победа на Мелони.
„Италијанскиот народ одлучи да ја врати својата судбина, избирајќи влада составена од патриоти и националисти. Браво Џорџија Мелони и Матео Салвини што се спротивставија на заканите на антидемократската и арогантна Европска Унија. Извојувавте голема победа. Во време кога цела Европа се буди, по Полска, Унгарија, Шведска и сега Италија, ги поканувам Французите да се приклучат на партијата што ја водам“, рече Ле Пен, која неодамна ја загуби претседателската трка против Емануел Макрон.
Слична порака испрати и премиерот на Полска, Матеуш Моравјецки, кој припаѓа на партијата Право и правда (PiS), моментално владејачка конзервативна партија во Полска.
Војната во Украина, ретко видената криза во односите меѓу Западот и Русија, а како резултат на сето тоа енергетската криза која се повеќе се чувствува низ цела Европа, придонесоа за заострување на реториката и раст на опциите кои пред неколку години беа гледани како партии кои не можеа да имаат значително влијание врз државните политики.
Сепак, како и во некои претходни периоди на турбулентната европска историја, разните настани секогаш носеа промени, но беа и погодна почва за раѓање на крајности.
По уште една победа на десницата, овој пат во Италија, многу функционери истакнаа дека Европа се буди. Но, се поставува прашањето во која насока ќе оди будењето и кои се првите чекори откако сите дефинитивно ќе станат свесни за новата политичка реалност низ Стариот континент. Кризите обично раѓаат можности, но дали навистина треба да се гледа на новата европска десница како една од нив?
