Научниците откриле случаи на инфекција со коронавирус кај 29 животински видови, а од почетокот на пандемијата тој број постојано се зголемува и вклучува мачки, кучиња, творови, хрчаци, тигри, глувци и дабари. Во повеќето случаи, не е докажано дека животните можат да го пренесат вирусот на луѓето, но во најмалку два случаи можат.
Куните веќе го пренеле вирусот на луѓето, а нова канадска студија откри еден случај на човечка инфекција по „близок контакт“ со белоопашест елен. Добрата вест е дека за сите варијанти на вирусот, вакцините сè уште се добра заштита од потешките форми на болеста. Загрижувачка е можноста вирусот, со ширење на други животни, да развие мутации кои ќе ги направат вакцините помалку ефикасни. Зголеменото следење на овие појави е од клучно значење.
Кога станува збор за елените, научниците најчесто тестираат животни кои биле убиени во лов или во сообраќајни несреќи. Со домашните животни и животните од зоолошките градини, тестирањето се спроведува на ист начин како и кај луѓето. Примерок од животински назален брис може да се тестира на ист начин како и човек - користејќи лабораториски метод наречен полимеразна верижна реакција (PCR).
Постапката за тестирање може да варира од еден животински вид до друг. Кога ветеринар тестирал тигар во зоолошката градина во Бронкс во април 2020 година, животното било заспано пред да се тестира.
Американската ветеринарна асоцијација во моментов не препорачува рутинско тестирање на домашни миленици бидејќи тие не се подложни на чести човечки инфекции и не играат голема улога во ширењето на вирусот на луѓето. Тестирањето треба да се спроведува само кога животното покажува симптоми кои укажуваат на ковид или било во близок контакт со заразен човек, велат од здружението.
Секојпат кога вирусот прави своја копија во нов домаќин, тој прави неколку случајни грешки во својот генетски код - тие се нарекуваат мутации. Повеќето мутации немаат ефект врз однесувањето на вирусот или го прават помалку опасен.
Меѓутоа, понекогаш мутациите ја подобруваат способноста на вирусот да се шири на други клетки и последователно го олеснуваат преносот на инфекцијата на други домаќини. Со правилна комбинација на својства, вирусот може да се пренесе од еден вид на друг. На крајот на краиштата, пандемијата започна во 2019 година.
Јавните здравствени агенции направија добра работа за следење на мутациите на вирусите кај заразените луѓе, по што издадоа предупредување дали збир на мутации се покаже како „загрижувачка варијанта“.
Има многу помали шанси за контрола и следење на вирусот кај животинските видови, особено во дивината, вели Еман Анис, доцент по микробиологија на Факултетот за ветеринарна медицина на Универзитетот во Пенсилванија. „Вирусот можеби веќе се развива кај некои домаќини, но сè уште не знаеме ништо за тоа“, рече таа.
Кај заразените елени што ги проучува новото канадско истражување, коронавирусот разви десетици мутации кои не се пронајдени кај други видови. Со други зборови, во семејното стебло на вирусот, овој род формира своја гранка, што укажува на тоа дека кај елените вирусот циркулира некое време и создава нови мутации без научниците да знаат за тоа.
Овој род на вирус се чини дека не мутирал доволно за да биде отпорен на заштитата што ја обезбедуваат вакцините. Ова се припишува на фактот дека вакцините го „учат“ човечкиот имунолошки систем да го препознава протеинот на шилестата што се наоѓа на површината на секој вирус, а мутациите во оваа варијанта на елени се случиле на други делови од вирусот.
Дефинитивно треба да внимаваме на него, рече Суреш В. Кучипуди, професор по ветеринарни и биомедицински науки на Универзитетот во Пенсилванија. Како што вирусот се шири меѓу елените, ќе се појават повеќе мутации и мора да бидеме подготвени во случај тие да станат отпорни на вирусот. „Нема потреба од паника, но ова е нешто што не смееме да го игнорираме“, предупреди Кучипуди.
На почетокот на пандемијата, научниците утврдија дека „шилците“ на коронавирусот се добар пар за рецепторите во човечките дишни патишта, односно одговараат еден на друг како клуч и брава. Ова го олеснува навлегувањето на вирусот во клетката.
Ова откритие беше клучно за развојот на вакцината. Вакцините го учат имунолошкиот систем да произведува антитела кои се врзуваат за „шилците“, што ја намалува способноста на вирусот да навлезе во клетката.
Но, опасноста од вирусот не лежи само во навлегувањето во клетката. Исто така важни се сегменти од генетскиот код вклучени во правењето копии на вирусот во клетките домаќини, излегувањето од клетката, пренесувањето од еден домаќин на друг и други процеси на „заразното патување“ на вирусот.
Наидовме на делтата, а подоцна и на омикронот, варијанти кои мутираа и станаа полесно преносливи. Вакцините продолжија да обезбедуваат добра заштита од тешки форми на болеста, но овие варијанти продолжија да предизвикуваат голема штета.
Според една теорија, омикрон се развил во мноштво послаб имунитет кој не може целосно да се бори против него, поради што вирусот развил уште повеќе мутации. Според друга теорија, омикрон се развил во една од земјите во развој каде што контролата на вирусот е помала или развиена кај некој од дивите животински видови како што е глувчето.
„Тешко е да се предвиди што ќе донесе еволуцијата“, рече Анис. „Вирусот веројатно ќе се развива различно кај различни животински видови. Некои од мутациите веројатно нема да бидат заразни за луѓето. Но, сè уште постојат стравувања дека ќе се појави нова варијанта што ќе биде“. Единственото решение, вели таа, е да се држи под контрола вирусот.
