Во февруари минатата година, кога рускиот претседател Владимир Путин ја најави својата инвазија на Украина во морничав телевизиски говор, Кремљ беше толку уверен во успехот што на првиот бран руски војници им беше наредено да спакуваат специјални униформи за победничка парада во Киев. Не требаше долго за да се разоткријат плановите на Путин.
Речиси една година по почетокот на војната, десетици илјади руски војници се убиени, стотици илјади мажи ја напуштија земјата за да избегнат регрутирање, а некои руски региони кои се граничат со Украина се речиси секојдневно гранатирани. Според британското Министерство за одбрана, во текот на изминатите две недели, руските сили претрпеа најголема стапка на жртви од почетокот на војната.
Наместо триумфални говори во главниот град на Украина, имиџот на Путин како главен стратег е срушен, оставајќи го веројатно послаб од кој било момент од неговото 23-годишно владеење, пишува Times. Неговиот неуспех да обезбеди брза победа го чинеше почит и несомнена лојалност на највисоките функционери, рече Генадиј Гудков, поранешен полковник на КГБ и поранешен руски пратеник кој живее во егзил.
„Путин не може да владее со Кремљ како порано. Тој направи многу глупави грешки и сите - од Генералштабот на вооружените сили до раководството на ФСБ и неговите блиски соработници - го разбираат тоа“, рече Гудков.
„Официјалните лица стануваат посмели и дрски, а внатрешните судири ескалираа. Веќе нема никаква потчинетост на Путин како пред една година“, рече Гудков, кој ги наведе разговорите со роднините на упатените во Кремљ, соработници на политички личности во Москва и неименувани руски тајкуни. „Ова е тивок бунт против Путин“, рече тој.
Татјана Становаја, руска политичка аналитичарка чие истражување се фокусира на Кремљ, рече дека иако има мали шанси официјалните лица да бидат доволно храбри директно да го критикуваат Путин, многумина се разочарани од неговото катастрофално справување со војната.
„Многумина го почитуваа“, вели таа. „Веќе не е така.“
Покрај понижувачките загуби на бојното поле, руската економија е исто така напната под тежината на западните санкции, вклучително и ограничувањето на цената на руската нафта. Минатиот месец, Русија забележа буџетски дефицит од околу 20 милијарди фунти, најголем во јануари откако Путин дојде на власт во 2000 година. Санкциите, исто така, ги лишија членовите на руската елита од странски средства, вклучително и средства во Европа.
Сепак, Путин останува уверен дека ја исполнува својата „историска мисија“ да го стави Киев под контрола на Москва, рече Фјодор Лукјанов, кој го предводи Советот за надворешна и одбранбена политика на Русија, кој понекогаш го советува Кремљ. Тој смета дека Советот не бил консултиран за одлуката за инвазија на Украина, а клучните одлуки ги носат исклучиво Путин и мала група тврдокорни.
И покрај неуспесите што ги претрпе неговата војска, Путин изгледаше смирен кога одговараше на прашања на форумот кон крајот на октомври, вели Лукјанов.
„Беше самоуверен и опуштен како никогаш досега“, рече тој. „Немаше иритација, без разлика какви прашања беа поставени. Се чини дека е 200 отсто сигурен дека тоа што го прави тој и што го прави Русија е неопходно и е неизбежно. Дека сме на вистинската страна на историјата, што и да се случи“.
Лукјанов, исто така, откри дека многу руски политичари биле збунети затоа што Кремљ не одговорил „на вистинскиот начин“ на снабдувањето со западно оружје за Украина. На почетокот на војната, Путин предупреди дека западните земји кои се обидуваат да ѝ помогнат на Украина „ќе се соочат со последици поголеми од сите со кои се соочиле во историјата“. Тој, исто така, се закани дека ќе користи нуклеарно оружје за одбрана на окупираната територија во Украина за која Русија тврди дека е нејзина.
Нуклеарната реторика на Кремљ беше клучен фактор во неодамнешната одлука на панел меѓународни научници да ги помести стрелките на часовникот на Судниот ден, кој ги илустрира заканите за постоењето на човештвото, на 90 секунди до полноќ, што е најблиску до полноќ откако беше лансиран во 1947 година.
„Русија можеше да возврати не само со нуклеарно оружје, туку и со масовни сајбер напади или таргетирање на западните патишта за снабдување со оружје“, рече Лукјанов. „Проблемот е што колку подолго Русија не реагира, толку е поголема веројатноста тој одговор да биде исклучително силен“, додаде тој.
Претпоставките дека Путин е доведен во заблуда од неговите советници за мрачната реалност се неточни, додаде Лукјанов.
„Тој не изгледа како личност која не е свесна што се случува. Изгледа дека ги има вистинските информации. Но, тие информации не му пречат премногу“, рече тој.
Порано руската пропаганда го прикажуваше како човек од народот, но денес Путин е изолирана личност, пишува Times. На православниот Бадник сам беше на миса во катедралата во Кремљ. Во декември, тој ненадејно ја откажа својата годишна прес-конференција, како и неговото обраќање за состојбата на нацијата пред парламентот. Критичарите тврдат дека Путин не сака да одговори на тешки прашања за војната бидејќи знае дека не може да даде однапред подготвени одговори.
„Една година подоцна, Путин нема одговор на главното прашање. ‘Како гледа излез од ситуацијата што ја создаде?’, напиша на Twitter Леонид Волков, поранешен главен помошник на Алексеј Навални, затворениот лидер на руската опозиција.
„Ова прашање го поставуваат генералите и бизнисмените: опкружувањето на Путин не разбира за што се сите овие загуби. Но Путин нема одговор. Тишината е заглушувачка. И прашањата ќе станат погласни“, вели Волков.
Има малку надеж дека Путин ќе ги намали загубите и ќе се повлече од Украина, изјави Становаја.
„Напикан во ќош и огорчен, тој е убеден дека нема друг избор освен да се обиде да го уништи она што го гледа како неприфатлива закана за Русија од страна на про-НАТО владата во Киев“, рече таа. Според светогледот на Путин, Западот сноси целосна одговорност за предизвикување на војната, а крај на конфликтот е реално можен само доколку западните земји се откажат од поддршката за Украина.
„Путин и руската елита оваа војна ја гледаат како егзистенцијална. Ако Русија загуби, ако дојде до напад на Крим, мислам дека тие се психолошки подготвени да употребат нуклеарно оружје“, рече Становаја.
„Путин мисли дека ѝ дал премногу време на Украина да се вооружи. Сега тој верува дека ако не направи ништо, Русија ќе престане да постои за неколку години. Единствено жали што не ја започнал војната порано“, заклучи таа.
