Од ролеркостери и екстремни спортови до страшни филмови и опседнати куќи, многумина од нас сакаат да се чувствуваат исплашени.
Срцето забрзани ни чука, дланките ни се потат, мускулите ни се напнати, желудникот ни се грчи и кожата нѐ пецка, а сепак поради некоја причина уживаме во тоа.
Некои од најдолговечните ТВ емисии се за застрашувачки сериски убијци, а милиони луѓе се собираат во забавните паркови за да бидат фрлани наопаку и да висат во воздух.
Зошто сакаме да чувствуваме страв? Според психологот Малколм Шофилд, сè се сведува на еволуцијата, биологијата и општеството.
Имено, нашиот биолошки одговор на чувството на страв, познато како борба или битка, инстинктивно се развивал во текот на илјадници години со цел да нè подготви за ситуации опасни по живот.
Иако историски можеби станува збор за тигри со големи заби, денес заканите се многу помали, но нашиот биолошки одговор сè уште постои. Постои и аргумент дека поп-културата нè условува да мислиме дека мора да се соочиме со опасност за да изгледаме силни.
Тука е и напливот на адреналин што го доживуваме кога сме во паника, што може да предизвика голема зависност. Тие работи заедно значеле дека стоењето пред стравот и заминувањето од настан неповреден ни носи нам и на нашите умови големо чувство на задоволство - барем за некои од нас.
Гледајќи хорор филм или влегувајќи во опседната куќа, допираме длабоко вкоренети човечки инстинкти и го надминуваме стравот пред нас.
Ова подоцна го поттикнува мозокот да ги ослободи чувствата на добра волја како начин да нѐ награди за преживувањето. Сепак, премногу уживање во опасност, особено кога е реална, може да укаже на психопатија и екстремно ризично однесување.
Стравот од заштитна мрежа е во ред, но ако се најдете во потенцијално смртоносни ситуации за да се исплашите, тоа може да укаже на нешто потемно, вели д-р Шофилд, предавач на Универзитетот „Дерби“.
Овде тој навлегува понатаму во науката зад стравот и што може да открие премногу уживање за нашите личности и ментални состојби.
Зошто уживаме во стравот
Д-р Шофилд, кој е специјализиран за паранормални верувања, религиозни верувања и духовност, вели дека има неколку причини, но сѐ зависи од тоа колку е „реална“ ситуацијата во однос на нашето ниво на уживање.
„Гледањето хорор филм е страшно, но не сте во опасност. Ако се занимавате со екстремен спорт, како скокање со падобран, постои поголема опасност, но повторно, ако сè е безбедно, големи се шансите дека ќе бидете добро и дека и пшонатаму ќе биде пријатно. Меѓутоа, во непредвидлива, опасна ситуација која доаѓа од никаде, стравот што го доживувате е помалку пожелен“, рече тој.
Тој е троен - еволутивен, биолошки и социјален, според експертот.
„Од еволутивна перспектива, тешко е да бараме страв затоа што еволуиравме за да го чувствуваме. Нашите предци кои не чувствувале страв имале поголема веројатност да бидат изедени од тигрите и да не ги пренесат нивните гени. Друга теорија е биолошка и тој страв ни дава адреналин, што може да предизвика зависност. Теоријата која се заснова повеќе на општеството е дека медиумите и нашите семејства нѐ социјализираат да мислиме дека соочувањето со стравот е знак на сила“, додава тој.
Ако стравот не е реален, ангажирањето со него ни дава елемент на контрола, а тоа може да го компензира недостатокот на контрола што го имаме во нашите сопствени животи.
