Иако се распадна откако Тајип Реџеп Ердоган победи на претседателските и парламентарните избори во 2023 година, турската опозиција ќе се обиде да му возврати на денешните локални избори, а иднината на нејзината најголема надеж, градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу, ќе зависи од исходот од овие избори.
Локалните избори би можеле да ја зајакнат контролата на турскиот претседател Ердоган по две децении на чело на Турција или да сигнализираат промена во длабоко поделениот политички пејзаж на членката на НАТО.
Резултатите, најверојатно, делумно ќе бидат обликувани од економските проблеми предизвикани од инфлацијата и од курдските и исламистичките гласачи кои го одмеруваат работењето на владата наспроти нивните сопствени надежи за политички промени.
Опозициските надежи за промени беа поттикнати од резултатите од локалните избори во 2019 година, кога опозицијата ја победи партијата АКП на Ердоган во Истанбул и Анкара, градови со кои владееше АКП и нејзините исламистички претходници 25 години.
Но, Ердоган успеа да го задржи претседателството минатата година и да освои парламентарно мнозинство со националистичките сојузници и покрај загриженоста на гласачите за трошоците за живот. Ова доведе до распаѓање на широкиот опозициски сојуз.
Анкетите покажуваат дека актуелниот градоначалник Имамоглу и поранешниот министер Мурат Курум, кандидатот на АКП, се во тесна трка во Истанбул, градот со 16 милиони жители каде Ердоган се прослави како градоначалник во 90-тите.
Актуелниот опозициски градоначалник води во главниот град Анкара. Ердоган бара поголема улога за Турција на светската сцена и се обиде да ги поправи нарушените врски со многу земји во последниве години, вклучително и на Блискиот Исток. Сепак, Ердоган рече дека Турците треба да гласаат за АКП за да се бранат од непријателите, но не прецизираше кои.
„Оние кои не можат да ја поднесат растечката моќ на Турција во регионот и светот, или нејзиниот принципиелен и фер однос, сега чекаат во заседа“, рече Ердоган на митингот во северната провинција Токат во понеделникот.
Кога Ердоган и АКП го загубија Истанбул во 2019 година, тоа беше голем удар за угледот на Ердоган. Победата на Имамоглу ќе ја ревитализира опозицијата, рече политичкиот аналитичар Берк Есен од Универзитетот Шабанчи.
„Ако опозицискиот кандидат може да победи во Истанбул, тогаш барем главната опозициска партија ќе може да добие доволно сила за да го предизвика Ердоган во наредните години“, рече тој.
И тоа е пораката што Имамоглу се обиде да ја пренесе.
„Судбината на Турција е во ваши раце“, рече Имамоглу во апелот до младите Турци во Истанбул. „Можете да го промените она што не е во ред во Турција со еден глас“, рече тој.
Критичарите велат дека владата на Ердоган го замолчила несогласувањето, ги нарушила човековите права и ги контролира судството и другите државни институции, што турските власти го негираат.
„Полето за игра е навалено во корист на владејачката алијанса. Имамоглу во суштина се бори сам“, рече Есен.
Провладините медиуми ги покриваат секојдневните митинзи на Ердоган, но имаат ограничено покривање на кампањата на опозицијата.
Изгледа дека изгледите на Ердоган се нарушени од порастот на поддршката за исламистичката Нова Партија на благосостојба (НВП). Реториката на Ердоган против Израел беше остра, но Анкара ги одржува трговските врски со Израел, што беше критикувано од НВП. Ова се прелеа во гнев кај Турците кои сакаат владата да обезбеди поактивна поддршка на Палестинците.
„Ако ние, Новата Партија на благосостојба, бевме на власт, Израел немаше да може да ја нападне Газа“, изјави за Reuters заменик-претседателот на партијата Мехмет Алтиноз, истовремено повикувајќи на трговско ембарго кон Израел.
Анкетите покажуваат дека поддршката за таа партија можеби се удвоила на околу пет проценти и дека тоа се гласови кои инаку би оделе за АКП.
„Тие имаат порадикален, антиизраелски став и тоа ги прави популарни меѓу радикалните исламисти“, рече Јеткин. Шансите на Ердоган да го врати Истанбул може да зависат и од курдските гласачи. Многумина од нив се очекува да ја стават настрана партиската лојалност и да го поддржат Имамоглу, покажуваат анкетите.
За другите гласачи, локалните избори нудат можност за оценување на владиното управување со економијата.
Турците со години се борат со растот на цените, со годишна инфлација сè уште блиску до 70 отсто и покрај големата промена во економската политика по минатогодишните избори кога основната каматна стапка беше зголемена за неверојатни 4.150 базични поени на 50 отсто.
Иако економијата би можела да биде клучен фактор што ќе влијае врз гласачите низ целата земја, фокусот ќе биде ставен на Истанбул и пораката што ја дава за насоката на Турција.
„Ако ги загуби овие избори, легендата на Екрем Имамоглу ќе биде во голема неволја“, изјави шефот на MAK Research, Мехмет Али Кулат.
Но, ако победи, „Имамоглу ќе стане важен актер во турската политика во следните 20 години и многу веројатно ќе биде кандидат на следните претседателски избори“, додаде тој.
