Летото секако е најпрометната сезона за механичарите, а екстремните горештини годинава најверојатно зад себе ќе остават рекорден број на издишани гуми, испразнети акумулатори и прегреани мотори.
Гумите се секако една од најслабите точки на автомобилот кога температурите надминуваат 30 степени Целзиусови. Имено, температурата на асфалтот лесно може да надмине 65 степени, што драстично го зголемува триењето на недоволно напумпаните гуми, а тоа дополнително резултира со силно загревање на гумите и губење на воздухот поради деформација или оштетување.
Исто така, високите температури воопшто не се добри за акумулаторот - на топлина доаѓа до зголемено испарување на течноста и формирање на корозија на приклучоците, што неминовно доведува до скратување на животниот век.
И другите делови од автомобилот би додале збор против жешкото лето - сопирачки, бришачи, каиши и црева, течности, амортизери... Сепак, најголемиот проблем се крие под хаубата и се манифестира како најголем кошмар на секој возач кој тргнува на пат со полн автомобил, а тола е прегревање на моторот.
Современите автомобили имаат софистицирани системи за ладење кои се опремени со голем број топлински сензори и вентилатори дизајнирани да ја одржуваат оптималната работна температура на моторот во сите временски услови. Но, и покрај тоа, моторите може да се прегреат. Зошто се случува ова?
На листата на летни проблеми со автомобилот, првото место им припаѓа на проблемите со системот за ладење на моторот кој не дозволува акумулираната топлина да излезе од моторниот простор. Ова обично се случува поради истекување или блокирање некаде во системот за ладење на моторот или други компоненти.
Вообичаените виновници се неисправна пумпа за вода, вентилатор на радијаторот и затнати црева низ кои циркулира течноста за ладење. Овие чувствителни делови често попуштаат под притисокот на „тргни-застани“ услови при градско возење на високи температури, што е најстресно за нашите миленици на четири тркала.
За среќа, ваквите проблеми вообичаено можеме да ги избегнеме со редовно одржување кај овластен механичар, кој ќе ги проверува нивоата на течноста за ладење и маслото, ќе ги прегледа цревата, вентилаторите, термостатот и другите делови на моторот кои можат да ни го загорчат возењето.
Да резимираме, причините за прегревање може да бидат:
- Дефект на една или повеќе компоненти на системот за ладење (вклучувајќи протекување што резултира со губење на течноста за ладење од системот);
- Неисправна пумпа за вода;
- Недоволна количина на масло во моторот;
- Затнати или истрошени црева или каиши;
- Проблеми со ладилникот (напукнато куќиште, истекување, дефектен вентилатор...)
- Неисправен термостат.
Што треба да правиме кога, среде возење, скалата на мерачот на температурата на течноста за ладење ќе почне нагло да се качува кон црвената зона или кога ќе светне предупредувачкото светло на контролната табла?
Чекорите што ги преземаме во овие ситуации ја прават разликата помеѓу замена на термостатот за околу дваесет евра и неколку десетици пати поскапа интервенција на автомобилот и нервниот систем на неговиот сопственик.
Затоа, важно е навремено да се препознае претстојното прегревање на моторот, потоа да се реагира на најдобар начин и да се преземат сите неопходни мерки за да се отстрани дефектот и да се спречат слични настани во иднина. Кои се знаците на прегревање?
Моторите често ни даваат рано предупредување дека им е жешко, а некои од знаците на кои треба веднаш да внимаваме го вклучуваат следново:
- Необичен, сладок мирис што доаѓа од моторниот простор (ова може да биде мирис на течноста за ладење што тече или антифриз од радијаторот); ако истече масло, мирисот ќе има арома на изгорен материјал;
- Пареа што може да изгледа како белузлав чад што доаѓа од под хаубата;
- Иглата за мерачот на температурата на моторот се поместува во областа „H“ („жешка“) или се движи во црвеното поле (симболите може да варираат од модел до модел, затоа погледнете го прирачникот на вашиот сопственик за да се запознаете со мерачот на температурата на вашето возило);
- Светнува светилката „Check Engine“ или „Temperature“ на таблата со инструменти.
Има некои активности што треба да се преземат, а некои што воопшто не треба да се преземат.
Меѓу оние кои се најдоа на ДА листата, го издвојуваме следново:
*Веднаш исклучете ја климата. Ова ќе го намали стресот на моторот и системот за ладење. Во исто време, вклучете го греењето во кабината - ова можеби звучи нелогично на прв поглед, но со пренасочување на топлиот воздух во просторот во кабината, ќе му дозволите на моторот да се ослободи од вишокот топлина (се разбира, отворете ги прозорците за да не се „сварите“ под налетот на топол воздух).
*Најдете безбедно место за запирање и исклучување на моторот. Веднаш штом забележите проблем со прегревање на моторот и кога е безбедно да го направите тоа, тргнете се од патот и застанете надвор од сообраќајната лента за да не ги загрозите другите учесници во сообраќајот. Ако продолжите да возите додека моторот е „во црвено“, ризикувате трајно оштетување и скапи поправки.
*Оставете го моторот да се излади најмалку 15 минути. Уште подобро е ако за тоа одвоите цели 30 минути. Следете го мерачот на температурата и почекајте додека не се врати во нормалниот опсег. Течноста за ладење во прегреан мотор може да ја подигне скалата на термометарот над 100 степени!
*Додадете течност во ладилникот (ако имате при рака). Брзото полнење може да биде корисно за заштита на моторот од понатамошно оштетување. Откако ќе се олади моторот, проверете дали има истекување на течноста за ладење или блокирање на главното црево. Ако се чини дека сè е во ред, додадете малку течност за ладење и рестартирајте го моторот, внимавајќи на мерачот на температурата.
*Внимателно стартувајте го моторот и упатете се кон најблиската механичарска работилница. Внимавајте на светлата на мерачот на температурата и контролната табла цело време. Ако повторно започне „лајт шоуто“, застанете и почекајте моторот повторно да „запали“. Ако прегревањето продолжи, најдобро е да повикате камион за влечење или механичар.
Што се однесува до работите што НЕ треба да се прават, ви го обрнуваме вниманието на следново:
*Не го продолжувајте возењето до дестинацијата. Прегреан мотор можеби сè уште работи, но може скапо да го чини. Всушност, една од најлошите работи што можете да ги направите е да продолжите да возите. Дури и ако стигнете до вашата дестинација пред моторот целосно да капитулира, едноставно не вреди да се ризикува.
*Не паничете. Возете внимателно додека не најдете безбедно место за застанување. Појавата на чад под хаубата секако не е охрабрувачка глетка, но ненадејното притискање на сопирачките не е добра идеја бидејќи може да предизвика губење контрола и да предизвика сообраќајна несреќа. Останете присебни, забавете малку и застанете безбедно.
*НЕ отворајте ја хаубата веднаш. Дури и ако нема видлив чад што доаѓа од моторниот простор, не бидете во искушение веднаш да ја отворите хаубата, бидејќи лесно може да се изгорите од пареата и чадот. Почекајте додека не видите дека мерачот на температурата на моторот се движи до долната половина на скалата. Исто така, избегнувајте да го проверувате нивото на течноста за ладење додека моторот целосно не се излади.
*Не истурајте ладна вода во ладилникот. Студената вода може да предизвика механички оштетувања на делови од системот за ладење и на самиот мотор. Ако додадете вода, проверете дали е на собна температура.
*Не чекајте се да помине само од себе. Моторот што се прегрева нема да се поправи со никаква магија и не треба да ја одложувате посетата на механичар ниту за момент. Прегревањето значи дека има проблем и ако се чини дека се е во ред по додавањето на течноста за ладење, најдобро е во секој случај да имате професионалец да ги направи потребните проверки.
Да се ризикува прегревање на моторот од која било причина е флерт со катастрофа. Дефинитивно сакате да го избегнете ова по секоја цена, а единствениот ефикасен лек за превенција е редовното одржување на автомобилот. Меѓу другото, вклучува:
- Одржување на нивото на течноста за ладење;
- Периодично испирање на течноста за ладење од системот;
- Редовна проверка на ладилникот;
- Рутински контроли на автомобилот (ниво на други течности, функционирање на клима уредот, состојба на каишите...)
- Прегревањето на моторот во повеќето случаи не треба да предизвика трајно оштетување доколку се реагира брзо и соодветно, на начин што го опишавме во горните редови. Меѓутоа, ако овој проблем се игнорира, веројатноста целата приказна да има среќен крај е нула.
Високите температури може да имаат негативен ефект врз многу компоненти на автомобилот. Во оваа прилика ќе ви го свртиме вниманието на некои од најчувствителните делови кои ги мачи жешкото лето.
Гуми
Еден од најчестите проблеми со автомобилот во текот на летото е пукање на гумите. Поради температурни флуктуации (многу топли денови и постудени ноќи), се менува и притисокот на воздухот во гумите, што доведува до зголемен стрес на гумите, односно побрзо абење и оштетување. Затоа, погрижете се гумите секогаш да се правилно напумпани и да ја имаат пропишаната длабочина на шарите („излижаните“ гуми на асфалтната печка во никој случај не се добра идеја).
Акумулатор
При високи температури, акумулаторот е изложен на значително поголем стрес, поради зголемената потрошувачка на струја и поради неповолните микроклиматски услови под хаубата. Проверете го „здравјето“ на акумулаторот и уверете се дека ништо не го попречува протокот на воздух околу него. Ако забележите дека моторот почнува бавно, слушате звук на кликнување кога го вртите клучот или забележите дека прозорците се креваат и спуштаат побавно од вообичаено, тоа може да значи дека е време за нов акумулатор и можеби алтернатор.
Каиши
Работниот век на погонските каиши е обично помеѓу 100 и 200 илјади километри. Ако не сте сигурни кога последен пат сте ги смениле, нека ги провери стручно лице. Овој краток преглед ќе спречи непријатни сценарија, како што е пукање на клинастиот каиш што може да ве остави без клима-уред, серво волан и алтернатор за миг. Замената на каишот е релативно евтина услуга која може да заштеди пари, време и што е најважно, нерви.
Бришачи
Никој не ги познава екстремните временски услови подобро од бришачите, кои деновиве се трошат побрзо од кога било досега (сè почесто обилните дождови и сонце се најфатални во оваа смисла бидејќи доведуваат до забрзана деформација и стврднување на гумата). Оштетените четкички на бришачите го отежнуваат отстранувањето на водата и нечистотијата од шофершајбната, па затоа треба да се заменат веднаш штом ќе се забележат првите деформации, односно кога веќе не се лепат за стаклото.
Клима-уред
Летото е најлошото време да немате клима во врел автомобил. Проверете дали електричните компоненти што го напојуваат клима-уредот работат правилно. Можеби ќе сакате да размислите за возење со спуштени прозорци кога времето не е толку топло за да го намалите оптоварувањето на климата.
Амортизери
Почесто отколку во другите сезони, во текот на летото се забележуваат проблеми со системот за потпирање, особено со амортизерите. Секое сомневање за оштетување на овој важен елемент на системот за суспензија бара проверка.
1. Проверете ги гумите и притисокот во гумите
Проверете ги сите четири гуми, вклучувајќи ја и резервната. Побарајте исеченици или испакнатини на страничните ѕидови. Проверете ја длабочината на шарата. Проверете го притисокот во гумите кога гумите се ладни и напумпајте ги до препорачаниот притисок доколку е потребно (видете го упатството за употреба или налепницата на вратата на возачката врата; игнорирајте го бројот на страната на гумата).
2. Наслушнете ги и тестирајте ги сопирачките
Ако слушнете чкрипење или почувствувате вибрации кога ќе ја притиснете педалата на сопирачката, однесете го вашиот автомобил кај механичар за проверка на сопирачките. Поправките ќе проверат дали има протекување некаде во системот за сопирање.
3. Проверете го и тестирајте го акумулаторот
Проверете го акумулаторот за да бидете сигурни дека приклучоците на кабеллите се чисти и цврсто поврзани со акумулаторот. Ако ги немате соодветните инструменти, побарајте сервисер да изврши проверка на акумулаторот за да го одреди преостанатиот капацитет.
4. Додадете моторно масло и други течности
Проверете дали моторното масло, течноста за ладење и сопирачките, менувачот и серво воланот се на соодветно ниво за безбедно функционирање на возилото. Кога додавате течности, користете производи што ги исполнуваат спецификациите наведени во упатството за употреба.
5. Заменете ги четкичките на бришачите и наполнете го средството за чистење на шофершајбната
Гумените бришачи се влошуваат со текот на времето (побрзо денес отколку порано). Ако бришачите се „размачкаат“ или не можат да ја отстранат водата и нечистотијата од шофершајбната, заменете ги четкичките. Наполнете го резервоарот за течност за миење на шофершајбната со течност формулирана за отстранување на инсекти, прашина, катран и други остатоци и проверете дали прскалките се прскаат соодветно.
6. Проверете ги каишите и цревата
Гумените погонски каиши и црева (особено околу радијаторот) треба темелно да се проверат и да се заменат доколку се напукнати, забележително стврднати или премногу меки, кршливи или истрошени. Имајте предвид дека материјалите од кои се направени погонските каиши често не покажуваат видливи знаци на абење. Како општо правило, менувајте ги на секои 100.000 километри. Проверете дали има протекување околу носачот на цевката и на радијаторот, односно пумпата за вода.
7. Одржувајте го клима-уредот
Направете тест возење со вклучена клима. Ако забележите намалување на капацитетот за ладење, скокнете во работилницата за дијагностика. Исто така, проверете го и заменете го филтерот во кабината доколку е потребно.
