Шансите светот да ги избегне најлошите пустоши од климатскиот распад брзо се намалуваат, бидејќи навлегуваме во „неоткриена територија на уништување“ преку нашето потфрлање да ги намалиме емисиите на стакленички гасови и да ги преземеме активностите потребни за да спречиме катастрофа, велат водечките научници.
И покрај засилените предупредувања во последниве години, владите и бизнисите не се менуваат доволно брзо, според извештајот United in Science објавен неделава. Последиците веќе се гледаат во сè поекстремните временски услови ширум светот, а ние сме во опасност да предизвикаме „пресвртни точки“ во климатскиот систем што ќе значат побрзи, а во некои случаи и неповратни поместувања.
Најновиот извештај на Светската метеоролошка организација (СМО) ги вклучува најсовремените наоди за развојот на климатските науки, вклучувајќи ги климатските промени, влијанијата и можните одговори. Извештајот е поделен на неколку поглавја, а содржината на секое поглавје ја составува една од организациите вклучени во неговата подготовка – WCO, Global Carbon Project, Програмата за животна средина на Обединетите нации (UNEP), Metophis, IPCC итн.
Неодамнешните поплави во Пакистан, за кои министерот за клима на земјата тврдеше дека покриле една третина од земјата со вода, се најновиот пример за екстремни временски услови што ги уништуваат деловите на светот. Топлотниот бран низ Европа, вклучително и ОК ова лето, продолжената суша во Кина, мегасушата во САД и условите за речиси глад во делови од Африка, исто така ги одразуваат сè позастапените екстремни временски услови.
Генералниот секретар на Обединетите нации, Антониу Гутереш, рече: „Нема ништо природно во новите размери на овие катастрофи. Тие се цената на зависноста на човештвото од фосилни горива. Овогодинешниот извештај United in Science покажува дека климатските влијанија кон непозната територија на уништување“.
Има околу 50% шанси барем една од следните 5 години да биде повеќе од 1,5°C потопла од просекот од 1850-1900 година. Владите се согласија да се фокусираат на одржување на температурите во рамките на границата од 1,5 Целзиусови степени на историскиот самит за климата на ОН Cop26 во Глазгов минатиот ноември, но нивните ветувања и активности за намалување на емисиите не беа доволни за да се исполнат целите, се вели во извештајот.
Cop26, инвазијата на Украина и зголемените цени на природниот гас поттикнаа некои влади да се вратат на фосилните горива, вклучително и јагленот. Гутереш предупреди на опасноста: „Секоја година ја удвојуваме оваа зависност од фосилни горива, иако симптомите брзо се влошуваат“.
Светот, исто така, не успеа да се прилагоди на последиците од климатската криза, се вели во извештајот. Гутереш ги осуди богатите земји кои ветија помош на светот во развој, но не успеаја да ја исполнат. „Скандал е што развиените земји не успеаја сериозно да ја сфатат адаптацијата и се откажаа од своите заложби да му помогнат на светот во развој“, рече тој.
Богатите земји треба да обезбедат 40 милијарди долари годишно одеднаш за да им помогнат на земјите да се прилагодат, рече тој, и да го зголемат тоа на 300 милијарди долари годишно до 2030 година.
Прашањето за приспособување кон влијанијата на екстремните временски услови и „загубите и штетите“ што ги доживуваат ранливите земји, веројатно ќе биде едно од клучните прашања на претстојните разговори за климата на ОН Cop27 во ноември во Египет. Водечките личности се загрижени за изгледите за таа конференција, бидејќи геополитичките пресврти го загрозија кревкиот консензус постигнат во Глазгов.
Таснем Есоп, извршна директорка на Climate Action Network, рече дека владите мора да се подготват за Cop27 со акциони планови кои ја одразуваат итноста на кризата.
„Застрашувачката слика што ја прикажува извештајот United in Science е веќе жива реалност за милиони луѓе кои се соочуваат со повторливи климатски катастрофи. Науката е јасна, но сепак зависноста од фосилни горива од алчните корпорации и богатите земји резултира со загуби и штети за заедниците кои направиле најмалку за да ја предизвикаат тековната климатска криза“.
Таа додаде: „За оние кои веќе се соочуваат со климатска вонредна состојба, особено на глобалниот југ, конференцијата Cop27 во Египет мора да се согласи на ново финансирање за да им помогне да ги обноват своите животи“.
