Перуанката Роксана влезе во историјата како прва која бранела докторат на јазикот кечуа кој го користеле Инките.
Не само што Роксана Киспе Кољантес ја бранела докторската дисертација на јазикот клечуа, туку и целата тема ја напишала користејќи го него. Ова е прв случај во историјата некој да го користи овој јазик, иако него го говорат околу 9 милиони луѓе во пет јужно американски земји (Аргентина, Боливија, Перу, Еквадор и Колумбија).
Роксана ја бранела дисертацијата на Сан Маркос универзитетот во Лима, главниот град на Перу. Тој е всушност најстариот унизерзите на континентот. Темата ѝ била „Yawar Para“ или „дожд од крв“, а всушност се работи за проучување на поезијата на Андрес Аленкастре Гутиерес (1909-1984) кој творел на кечуа под името Килку Уарак'ак. И церемонијата ја збогатила со храна од Инките: се јадело листови од растението кога, а се пиело чича, алкохолен пијалок од пченка.
„Долг беше патот, но вредеше. Отсекогаш сакав да учам на кечлуа, на мојот мајчќин јазик“, вели Роксана за The Observer. Таа е Инка и израснала зборувајќи го јазикот кечуа кој зборувале и нејзините претци, додека шпанскиот ѝ е втор јазик. Родена е во Акомајо населбата во градот Куско кој сѐ до шпанската окупација бил главен град на империјата на Инките.
„На кечуа не му недоставу вокабулар за да биде академски јазик. Денес многумина го мешаат со шпански. Се надевам дека мојот пример ќе служи како поттик за на јазикот повторно да му се врати вредноста и да се охрабрат младите луѓе, посебно жените, да го следат мојот пат. Многу е важно да продолжиме да го оживуваме нашиот мајчин јазик“, рече Роксана.
Во Перу работата на зачувување на домородните јазици бидејќи не е само кечуа. Тој е најраспространет, но има уште многу други. Во 2016 година за првпат на државната телевизија се прикажа тв дневник на кечуа, а оттогаш кратки вести се даваат и на јазиците ајмара и ашанинка.
Како поранешна шпанска колонија, шпанскиот јазик е застапен насекаде во Перу, а домородните народи се борат да го вратат влијанието на нивните јазици.
Кој е јазикот кечуа?
