Театарот стои како безвременски бастион на човечкото изразување, спојувајќи ги нишките на наративот, емоциите и креативноста за да формираат мозаик што ја отсликува суштината на нашата заедничка човечност. И покрај повремените декларации за неговата смрт, театарот продолжува да зазема централно место во нашиот културен пејзаж, служејќи како витален канал за разбирање, поврзување и трансформација.
Денеска го одбележуваме 27 март - Меѓународниот ден на театарот – во време кога повеќето театри во Македонија се во физичко распаѓање, а финансирањето на оваа уметност е на незавидно ниво. Како што проникливо забележува актерот и режисер Коле Ангеловски во неговата порака по повод Денот на театарот, некогаш „театрите ги водеа компетентни и значајни личности и сè функционираше како што треба“, а „сега со овие средства што ги добија театрите, со исклучок на две, три претстави што имаат пристојни буџети, ќе крпарат со сценографии и костимографии од фундус, музика ќе симнуваат од Јутјуб, хонорарите, ако воопшто ги има, ќе бидат минимални“.
Кон сè попригушениот и маргинализиран разговор за театарот кобен придонес дава и згаснувањето на бројни медиуми, како и занемарувањето и непостоењето на културните рубрики во редакциите. Токму затоа, важно е да се држи разгорена искрата за искрен дијалог и поширок разговор за театарската уметност, сцена и професија, за значењето на театарот во животите на сите нас, како извор на слободна мисла и креативност.
Во неговото јадро, театарот служи како моќно средство за емпатија, поканувајќи ја публиката да влезе во чевлите на другите и да го доживее светот низ различни објективи. Преку нијансираното прикажување на ликовите и истражувањето на сложени теми, театарот нè предизвикува да се соочиме со нашите предрасуди, да ги прошириме нашите перспективи и да го продлабочиме нашето разбирање за човечката состојба. Како што остроумно забележал Семјуел Л. Бекер, мноштвото функции на театарот се разновидни како и самите претстави, нудејќи бескрајни можности за интроспекција, откривање и раст.
Неодамнешното истражување објавено во Journal of Experimental Social Psychology го нагласува длабокото влијание на театарот врз емпатијата и општествените ставови. Истражувањата покажаа дека гледањето театарски продукции во живо може да доведе до значително зголемување на емпатијата, како и промени во добротворното однесување и ставовите кон социјалните прашања. Потопувајќи ја публиката во богатата палета на човечкото искуство, театарот служи како катализатор за емпатија, сочувство и општествени промени.
Покрај тоа, театарот негува чувство на заедница и припадност, создавајќи врски меѓу поединците преку споделени приказни и колективни искуства. Додека се собираме во затемнетите аудиториуми, стануваме дел од колективното патување, обединето со нашата заедничка смеа, солзи и аплауз. Заедничкиот аспект на театарот е особено трогателен за децата и тинејџерите, нудејќи им безбеден простор да го истражат својот идентитет, креативно да се изразат и да формираат трајни пријателства.
Надвор од својата улога како извор на забава, театарот претставува огледало на општеството, поттикнувајќи критичко размислување и дијалог за итни прашања. Од егзистенцијалната апсурдност на Театарот на апсурдот на Семјуел Бекет до општествено-политичката критика на Епскиот театар на Бертолт Брехт, театарот нè предизвикува да се сомневаме во закржлавеното статус кво, да се соочиме со непријатните вистини и да замислиме алтернативни иднини. Тврдењето на Фридрих Шилер дека театарот служи како моќен облик на дидактицизам е вистинит, потсетувајќи нè дека сцената има моќ да просветлува, едуцира и инспирира.
Учеството во театарот, без разлика дали е изведувач или член на публиката, негува креативност, имагинација и емпатија. За разлика од пасивните форми на забава, театарот бара активен ангажман од своите учесници, повикувајќи ги да го прекинат неверувањето и да влезат во светот на имагинацијата. Студиите покажаа дека ангажирањето во театарската уметност води до зголемено креативно размислување, вештини за решавање проблеми и емоционална интелигенција, нагласувајќи ја важноста на уметничкото образование за поттикнување на холистички развој.
Во ера на сè поголемо исклучување и фрагментација, заедничкото искуство на театарот добива дополнително значење. Како што славно забележа Оскар Вајлд, театарот е најнепосреден начин за едно човечко суштество да го сподели со друго чувството за тоа што значи да се биде човек. Преку заедничко раскажување приказни и колективен ангажман, театарот ја потврдува нашата заедничка хуманост и не потсетува дека не сме сами во нашите радости, таги и борби.
Театарот е многу повеќе од обична забава; тоа е катализатор за емпатија, заедница и општествени промени. Додека се движиме низ сложеноста на современиот свет, да ја прифатиме и славиме трајната важност на театарот како светилник на креативноста, поврзаноста и човечкото изразување. Во време на изразена интелектуална стагнација, на замрена слобода на изразување и длабока општествена раслоеност, направете исчекор кон сопственото просветлување, поддржувајте ја културната сцена во вашето населено место, поддржувајте го театарот, особено независниот, и држете ги распламтени сите огнови што театарот ги разгорува во вас.
