Црниот дроб е орган чија улога е да ги преработува мастите од храната во форми кои можe да се складираат и користат во телото.
Замастен црн дроб е нарушување во кое доаѓа до дифузна акумулација на неутрални масти (триглицериди - форма на маснотии што се користи за енергија и создавање на нови клетки) во клетките на црниот дроб, поради нарушено разградување на мастите. Обично, како резултат на тоа, црниот дроб е малку до умерено зголемен. Терминот стеатоза често се користи за ова нарушување на црниот дроб.
Српската нутриционистка Ивана Ѓуровиќ зборуваше на оваа тема со Blic.
Се смета дека болеста постои кога акумулираните масти во клетките на црниот дроб надминуваат 5% од масата на овој орган, што се смета за нормална вредност. Оваа состојба на замастен црн дроб често може да укаже на некакво нарушување во функционирањето на организмот, а доколку се занемари и не се лекува може да се смета за фактор на ризик за појава на други болести.
„Доколку се открие и отстрани причината, можно е заздравување. Често може да остане неоткриено долго време. Во најтешките случаи, црниот дроб може да се зголеми и до три пати кога е болен и чувствителен на допир“, истакнува нутриционистката Ѓуровиќ.
Триглицеридите се една од формите на масти складирани во телото кои се користат за добивање енергија и создавање на нови клетки.
„Разградувањето на маснотиите во црниот дроб може да се наруши од повеќе причини, што доведува до таложење на маснотии во црниот дроб. Замастен црн дроб обично не е болна состојба, па може да остане недијагностициран долго време“, објаснува Ѓуровиќ.
Според нутриционистката Ѓуровиќ, неалкохолното замастување на црниот дроб е таложење на маснотии во црниот дроб што не е предизвикано од алкохол, а сè почесто се дијагностицира кај екстремно дебели жени, трудници или дијабетичари.
Други можни причини за замастен црн дроб се:
- прекумерна телесна маса
- диета богата со прости јаглехидрати (слатки, грицки, производи од бело брашно...)
- предозирање со лекови (кортикостероиди, тетрациклини)
- неухранетост
- исхрана сиромашна со протеини
- бременост
- труење со витамин А
- бајпас операција на тенкото црево
- цистична фиброза
- вродени нарушувања на метаболизмот на гликоген, галактоза, тирозин и хомоцистин
- дијабетес
- Рејев синдром
- долготрајна инфузиска исхрана
Симптомите на замастен црн дроб се поврзани со степенот, времето на почетокот и причината за болеста. Замастен црн дроб обично не е поврзан со никакви симптоми, особено ако се работи за хронична состојба.
„Доколку сепак ги има, може да бидат: болка или чувствителност под десните ребра, оток на абдоменот, жолтица и покачена телесна температура, а доколку замастен црн дроб не е предизвикан од алкохолизам, симптомите се повраќање, гадење, губење на апетит и абдоминална болка. Постои мислење дека, ако човек не го сака вкусот или мирисот на слатката храна и јадења, има проблем со црниот дроб“, вели нутриционистот Ѓуровиќ.
Диететската исхрана е составен дел од третманот на пациентите со замастен црн дроб, правилната исхрана постигнува побрзо и поцелосно закрепнување, правилната исхрана го штити црниот дроб и му овозможува да закрепне и правилно да функционира. Изборот и количината на храна е важен, секогаш треба да избирате квалитетна храна, да ја подготвувате правилно и да ја консумирате според принципите на правилна исхрана:
- Храната треба да се внесува во што повеќе дневни оброци (3 главни оброци и 2-3 ужини).
- Дневните оброци мора да бидат пообилни и калориски повредни од вечерните оброци.
- Премногу топли и премногу ладни, како и премногу зачинети јадења се штетни.
- Треба да јадете полека, без брзање. Целата храна треба добро да се џвака.
- Пациентите мора да избегнуваат претерано висок внес на животински масти во која било форма, а при подготовката на храната треба да се има на ум дека секогаш е подобро да се вари, бланшира или пече храната;
- Консумирајте протеини со висока вредност: риба, бело месо, младо сирење, јогурт, зеленчук;
- Употребата на алкохолни пијалоци СТРОГО е забранета!
- Избегнување на сите кондиторски производи, поради високата пропорција на прости јаглехидрати, кои влијаат на неправилно функционирање.
- Неопходно е да се избегнуваат газирани пијалоци.
