Иако луѓето сè уште не стапнале на Марс, нашите научници сепак имаат можност да ги проучуваат карпите од Црвената планета.
Некои парчиња завршиле во вселената откако друго тело удрило на Марс, прелетале низ Сончевиот Систем и конечно завршиле на нашата планета.
При собирањето на таквите примероци, научниците забележале необична шема - тоа биле делови од карпи кои се формирале на Марс релативно неодамна, што е чудно ако се земе предвид дека огромен дел од површината на Црвената планета е на постара возраст.
Постоеше можност да направиме големи грешки при одредувањето на староста на карпите. Различните техники за датирање дадоа различни резултати, што значи дека научниците не биле сосема сигурни кога овие карпи всушност се формирале.
Затоа, научниците од САД и Велика Британија подетално ги анализирале карпите. На нивно изненадување, многу од нив всушност биле прилично млади, стари само неколку стотици милиони години.
„Поради одредени хемиски карактеристики знаеме дека овие метеорити се дефинитивно од Марс. На Марс има десетици илјади ударни кратери, така што не знаеме точно од каде потекнуваат овие метеорити. Најлесен начин да дознаеме е да ја одредиме староста на примероците“, изјави вулканологот Бен Коен од Универзитетот во Глазгов, а пренесува Science Alert.
На Земјата се пронајдени околу 360 примероци од метеорити и утврдено е дека потекнуваат од Марс. Околу 302, повеќето од нив, припаѓаат на шерготити, тип на марсовска карпа богатаа со метали, која настанала по вулканска активност.
Врз основа на површината на Црвената планета, која е преполна со кратери, научниците процениле дека се работи за прилично стара почва. Имено, кога површината би била помлада, односно доколку потекнува од вулканска активност, течењето на лавата би избришало многу кратери.
Затоа, секое камче од површината на Марс што лета во вселената поради удар на некое тело треба да биде прилично древно. Но, тоа не е случај со оние кои завршиле овде на Земјата, бидејќи тие се помлади од 200 милиони години.
Ова доведе до појава на таканаречениот парадокс на староста на шерготитот, кој ги мачеше научниците со децении. Објаснувањата за оваа енигма се движеа од истото потекло за сите помлади шерготити до идејата дека ударот можеби ја загреал и ја скршил карпата до тој степен што некако „влијаел“ на нејзината старост. Но, ниту една теорија не одговараше на доказите - самите карпи.
Научниците ја одредуваат староста на шерготит преку датирање со аргон-аргон, кое се заснова на распаѓање на радиоактивниот калиум во аргон. Бидејќи оваа стапка на распаѓање произведува специфичен сооднос на изотопи на аргон, научниците можат да користат анализа на сооднос за да утврдат колку долго се случило радиоактивното распаѓање и на тој начин да го дадат примерокот.
Проблемот е што овде на Земјата можеме да земеме предвид различни извори на аргон кои можат да навлезат во примерокот, што не е така лесно за шерготитите формирани на Марс. Постојат пет потенцијални извори на аргон за шерготит на Црвената планета, во споредба со само три за карпите на Земјата.
За да го надминат овој проблем, Коен и неговите колеги развија метод за корекција на контаминацијата со аргон од Земјата и вселената.
„Кога го направивме ова, датирањето со аргон-аргон покажа дека тоа се млади карпи, што беше во совршена согласност со другите методи, како што е ураниум-олово“, објаснува Коен.
Научниците претпоставуваат дека пронаоѓањето на само помлади карпи на Марс може да се објасни со чести удари што ја разбиваат постарата површина, изложувајќи и исфрлајќи помлади карпи.
Истражувањето Synchronising rock clocks of Mars' history: Resolving the shergottite 40Ar/39Ar age paradox беше објавено во списанието Earth and Planetary Science Letters.
