Саудиска Арабија сериозно размислува за смелата и контроверзна двојна кандидатура за да биде домаќин на Олимпијадата и на Светското првенство во истата деценија. Саудискиот министер за спорт зборуваше за британски The Telegraph за „неверојатно амбициозните“ планови на неговата земја.
Други владини извори со седиште во Ријад за прв пат потврдија дека понудата за 2030 година е речиси сигурна, по многу шпекулации за позицијата на Саудиска Арабија. Фудбалските инсајдери тврдат дека заедничка кандидатура со Египет и Грција ќе биде сфатена многу сериозно од ФИФА.
Разговорите за евентуално спротиставување на тоа Катар да биде домаќин на Олимпијадата во 2036 година не напредуваа толку далеку. Сепак, принцот Абдулазиз Бин Турки Ал Фајсал, саудискиот министер за спорт, вели дека неговата земја е подготвена да биде домаќин на спортските настани во интервал од шест години.
„Нема сомнеж дека за која било земја би било најголема чест и привилегија да биде домаќин на Светското првенство во фудбал. Сигурен сум дека никој не би ја отфрлил можноста доколку се појави. Сите видовме што значеше за целиот арапски свет овде во Доха во изминатите неколку недели“, рече Ал Фајсал.
Катар потроши повеќе од 150 милијарди фунти за да го донесе Светското првенство на Блискиот Исток. Како и нејзиниот сосед, Саудиска Арабија ќе мора да го премести фудбалскиот турнир или Олимпијадата во зимските месеци поради екстремните горештини во сите други периоди.
Принцот Ал Фајсал инсистираше на тоа дека сè уште нема одлука дали Саудиска Арабија ќе се кандидира за Светското првенство, иако упатените изјавија приватно дека е прашање кога, а не дали ќе ја започнат кампањата.
„Имаме многу големи спортски амбиции во Саудиска Арабија и убедени сме дека имаме многу квалитети, вредности и искуство кои се неопходни за одржување на секое натпреварување, од страсни навивачи до инфраструктура до желбата да ја отвориме нашата земја и да го поврземе светот“, додаде министерот за спорт.
Тајсон Фјури и Олександар Усик изгледаат подготвени за пресметка во тешка категорија оваа година во Саудиска Арабија, која исто така е домаќин на Азиските игри 2034. Ентони Џошуа веќе се бореше во Ријад двапати, а градот исто така беше домаќин на трки во Формула 1 во два наврати.
Во декември, Саудиска Арабија започна кандидатура да биде домаќин на Азиското првенство за жени во фудбал во 2026 година, изненадување со оглед на тоа што националната женска фудбалска дивизија беше формирана само пред три години.
Во врска со потенцијалната понуда за Олимпијадата во 2036 година, принцот Ал Фајсал додаде: „Мислам дека сега го имаме она што е потребно за да бидеме домаќини на кој било турнир... Не сум во позиција да коментирам за конкретни понуди, но можам да ви кажам дека сме секогаш гледајќи различни настани и спортски организации со кои би можеле да соработуваме“.
„Неодамна го добивме домаќинството на Азиските Зимски игри 2029 година и ги обезбедивме Азиските игри во 2034 година пред две години. Сега сме фокусирани на надградба на постоечката инфраструктура од светска класа и подготовка за натпреварите“, додаде саудискиот принц.
Според програмата Vision 2030 што ја поддржува престолонаследникот Мохамед бин Салман, милијарди се потрошени за спорт додека земјата се обидува да се диверзифицира далеку од нафтата.
„Ние сме неверојатно амбициозни во Саудиска Арабија и додека нашата земја се трансформира благодарение на Vision 2030 на неговото кралско височество, така ќе се трансформира и нашиот спортски пејзаж“, рече Ал Фајсал.
Светско првенство или Олимпијада во ултра-конзервативната Саудиска Арабија ќе предизвикаат уште повеќе критики од гласањето во 2010 година што даде зелено светло за турнирот во Катар во 2022 година. Канцеларијата на Високиот комесаријат за човекови права на ОН пред само неколку недели предупреди дека егзекуции се одвива речиси секојдневно. Amnesty International ја осуди состојбата со човековите права во Саудиска Арабија. Убиството на новинарот Џамал Кашоги под покровителство надржавата, сè уште фрла сенка врз авторитарниот режим на саудискиот престолонаследник.
Одговарајќи на обвинувањата дека земјата се обидува да го искористи спортот за да си го испере угледот, министерот за спорт вели: „Ја разбирам дебатата поради сето она што го правиме и она што го постигнавме во последните пет години. Но ги поканувам сите заинтересирани за Саудиска Арабија да дојде во нашата земја и самите да се уверат што правиме. Во Министерството за спорт, работиме многу напорно за да ги инспирираме нашите луѓе да се вклучат во спортот, било на аматерско или професионално ниво. Организирањето меѓународни настани е само едно дел од она што го правиме денес“.
Големите инвестиции во спортот ги зголемуваат нивоата на активност кај пошироката јавност и и помагаат на земјата со „екосистем“ да создава работни места, тврди Ал Фајсал: „Денес, на пример, спортската индустрија обезбедува можности за повеќе од 22.000 граѓани“.
Гостопримството е раскошно на тенискиот куп Дирија во Саудиска Арабија. ВИП личностите лежерно разговараат додека келнерите лебдат околу нив. Потоа, за време на паузата во играта, диџејот сфаќа дека направил ужасна грешка.
Над пристојните муабети одѕвонуваат вулгарности на рап песна. Поминуваат неколку незгодни секунди пред диџејот да ги забележи запрепастените лица на луксузните седишта и набрзина да го заврши сетот. За овие ултраконзервативни, цврсто религиозни жители на Ријад во традиционални облеки - бели облеки до глуждовите - културите се судираат додека нацијата се бори да стане спортска суперсила.
Новинарите на The Telegraph ја посетија Саудиска Арабија во декември за да се запознаат со спортската култура таму. Побогатиот сосед на Катар, со кого често е во несогласување, има свои амбиции да стане елита кога станува збор за домаќини на големи настани, но има и глобална репутација која мора да ја промени.
Брзината на трансформација е веќе вртоглава. Во изминатата деценија, јавните обезглавувања сè уште се случуваа на 30 минути возење од историскиот кварт Дирија, во областа позната како плоштадот Чоп Чоп. Пред четири години, повеќето ресторани сè уште инсистираа мажите и жените да седат одделно. Сега нацијата го претставува своето најдобро лице на Запад, па луѓето се собираат во живописниот нов спортски центар со поглед на Ат-Тураиф во Дирија, најстариот дел од градот и место на светското наследство на УНЕСКО.
Данил Медведев и Ник Кирјос добија седумцифрена сума за да се појават на тениски настан. Ова е местото каде што Ентони Џошуа се соочи со прашања во врска со „перење на имиџот на спортот“ кога се бореше со Енди Руиз во 2019 година.
Катар го привлече вниманието на светот со тоа што беше домаќин на Светското првенство, но плановите преку граница се уште поамбициозни, поттикнати од 492 милијарди фунти, четири пати повеќе од она што Катар инвестираше. Според програмата Vision 2030 за која се залага престолонаследникот Мохамед бин Салман, планот е да се диверзифицира далеку од нафтата. Понудата за Светското првенство во 2030 година се чини речиси сигурна, а веројатен е и обид за домаќин на Олимпијадата во 2036 година.
„Тоа е како да брзаме по патот и да се надеваме дека возачот знае каде оди“, рече една локална жена интервјуирана од еден голем западен бренд во физибилити студија за спонзорството на Саудиска Арабија.
Се води жестока дебата за тоа дали земјата е на добар пат. Канцеларијата на Високиот комесаријат за човекови права на ОН пред само неколку недели забележа дека егзекуциите се случуваат речиси секојдневно. Евиденцијата на Саудиска Арабија за кршење на човековите права, осудена од Amnesty International, и убиството на новинарот Џамал Кашоги се уште пошокантни од одбивањето на Катар да им плати компензација на семејствата на работниците мигранти кои загинаа градејќи инфраструктура за Светското првенство.
Но, владините претставници и спортските лидери инсистираат дека некогаш приватната нација, толку долго скептична за намерите на Западот, е на тест.
Саудискиот аргумент е дека инвестирањето во спортот има видлива придобивка за населението од 35 милиони луѓе, од кои 51 отсто се на возраст под 25 години. Поголемите семејства се норма и експертите предупредуваат на притисоци врз државата да отвори доволно работни места. Спротивно на тоа, меѓу 2,9 милиони жители на Катар има само 300.000 Катарци.
Дома, несогласувањето од авторитарното раководство на нацијата е минимизирано како што никнуваат големи стадиони и нови центри за одмор. Во странство се бележат уште поголеми геополитички придобивки.
Саудискиот лидер го прими кинескиот претседател. На кратката турнеја низ Ријад, новинарите од The Telegraph посетија голем број спортски објекти изградени во текот на изминатите две години, почнувајќи со новата теретана за жени. Тие се сретнаа и со еден од националните спортски лидери.
Раша Мохамед Ал-Камис, потпретседател на боксерската федерација на Саудиска Арабија, потврдува дека земјата би можела да биде домаќин на Тајсон Фјури и Олександар Усик во Ријад, додавајќи дека ваквите настани значат многу за развојот на спортот.
„Земете го Clash of the Dunes, борбата Џошуа против Руиз, после тоа бројот на спортисти се зголеми за 300 проценти. Бројот на боксерски клубови се зголеми од седум на 56. Целта е на крајот да достигнеме 500.000 спортисти. Овие борби во тешка категорија се чкрапалото за нашиот брз раст“, вели Ал-Камис.
Како шеф на олимпискиот боксерски комитет на земјата, таа вели дека нејзината земја заслужува да биде сметана за потенцијален домаќин на најголемите натпревари: „Го изградивме капацитетот, имаме објекти. Имаме можности. Имаме инфраструктура да одржиме големи настани како Светско првенство или Олимпијада“.
Прашливите пустински патишта во Ријад беа затворени додека Мохамед бин Салман беше домаќин на кинескиот лидер Си Ѓинпинг. Новинарите на The Telegraph со такси поминаа покрај облакодерот висок 400 метри, седиштето на PIF вреден 492 милијарди фунти, а потоа до клубот со кој Кристијано Роналдо потпиша договор.
На португалскиот репрезентативец му беше понудено богатство во Ал-Наср, но самите објекти се далеку од Олд Трафорд и Бернабеу. Mrsool Park е стадион погоден за англиското првенство, со капацитет од само 25.000 луѓе, а обезбедувањето и функционерите на клубот одбиваат да зборуваат. Има скромна клубска продавница украсена со огромен мурал на Бин Салман.
На тенискиот турнир публиката беше воодушевена кога го виде на дело финалистот на Вимблдон, Кирјос. Тој подоцна рече дека одлуката да игра во Саудиска Арабија за седумцифрена сума наместо да ја претставува Австралија во Дејвис купот била лесна.
„Се чувствуваме прифатени. Ова е веројатно една од моите омилени дестинации, па мислам дека луѓето треба повеќе да ја прифатат. Мислам дека треба да донесеме повеќе спортови овде. Тие ги имаат најдобрите капацитети и очигледно имаат многу пари. Затоа мислам дека спортот генерално треба да биде повеќе баран овде“, рече Кирјос со изненадувачки ентузијазам.
Околу 8.000 навивачи на Ријад кои присуствуваа на пријателскиот натпревар на Њукасл подоцна истата вечер го споделија ставот на Кирјос. Тие приредија шоу за да го оправдаат прекарот Rowdy Saudi (гласен Саудиец) што навивачите го заработија на Светското првенство. Премиерлигашот дојде да освои нови пријатели, облечен во гостински дресови во бело-зелената боја на Саудиска Арабија. Но, огромното мнозинство на дресови на трибините беа за домаќинот Ал Хилал, водечкиот саудиски клуб кој имаше силна поддршка и покрај поразот од 5:0.
„Знаеме што мисли Западот за нас“, вели 21-годишниот таксист Ахмад Кан: „Горд сум на мојата земја и не верувам дека треба да танцуваме на музиката на другите. Веројатно мислите дека има многу фанови на Њукасл овде. Но ги нема. Дојдовме да го поддржиме вашиот тим“.
Страсната поддршка за репрезентацијата на Саудиска Арабија доведе до тоа повеќе од 50.000 луѓе патуваат преку границата до Катар. Принцот Ал Фаисал вели дека „неверојатната“ победа над Аргентина „ќе има траен ефект врз фудбалот во кралството, предизвикувајќи уште поголем интерес за фудбалот и другите спортови“.
„Наводно 80 отсто од глобалниот сообраќај на Twitter на Светското првенство во еден час по резултатот бил лоциран во Саудиска Арабија“, вели Ал Фајсал.
Токму оваа национална спортска опсесија, вели тој, игра значајна улога во тоа што земјата е неверојатно амбициозна да биде домаќин на спортски настани. Тие сакаат да доминираат во светот на спортот, откако веќе го поддржаа LIV, кој го подели светот на голфот.
Саудиска Арабија беше домаќин на две трки во Формула 1. Сите овие инвестиции се клучна компонента во развојот на проектот на Саудиска Арабија Neom вреден 400 милијарди фунти, сосема нов „мегаград со нула јаглерод“, долг 170 километри низ северните планини, што ја засенува дури и инфраструктурата на Светското првенство во Катар.
Сепак, кандидатурите на Саудиска Арабија за Олимпијадата и Светското првенство со право ќе предизвикаат уште поголем бес отколку кога на Катар му беше доделено домаќинството на светскиот фудбалски спектакл. Сепак, не треба да очекуваме Саудијците да почнат да се извинуваат бидејќи стотици милијарди се трошат само за кандидатура за следните големи светски спортски настани.
