Имате лош ден? Дали сте потиштени, тажни или негативни? Луѓето можеби ве советуваат да се расположите, да се фокусирате на позитивното и да се концентрирате на поволната страна, но некои експерти ова го нарекуваат токсична позитивност.
Во ред е да сте потиштени, тажни или негативни, а претерано позитивното размислување ни прави повеќе штета отколку корист, велат експертите.
„Повеќето луѓе имаат добро познавање на позитивните емоции и како да управуваат со нив“, вели Дороти Салхов, предавач во Германското друштво за позитивна психологија (DGPP). Таа наведе десет позитивни емоции и тоа: задоволство, инспирација, радост, спокојство, самодоверба, гордост, интерес за светот, благодарност, љубов и наклонетост.
Но, истакнува Салхоу, негативните емоции често се занемаруваат, иако „важно е да се има целосен опсег на чувства“. Кога објаснува, таа користи метафора: „Ако ги потиснуваш твоите негативни чувства, тие одат во подрумот и таму работат на својата сила. Во одреден момент се враќаат посилни“.
Друга аналогија се негативните чувства како топка што се турка под вода - во еден момент таа излегува со сила. Доколку се обидете да ги потиснете, се создава маѓепсан круг во кој тие стануваат сè помоќни.
Сличен став има и професорката Астрид Шуц. Таа е раководител на одделот за психологија на личноста и дијагностика на Универзитетот во Бамберг. „Ако на некој му кажете да не размислува за розовиот слон, нема да размислува за ништо друго“, рече таа. „Исто е и со негативните емоции.“
Постојаното потиснување значи и постојан стрес. „Когнитивно, вие сте целосно полни со енергија. Во екстремни случаи, може ментално да изгорите. Непријатните чувства се многу важни и од друга причина.
„Негативноста е едноставно дел од сè. Не би можеле да уживаме во позитивното доколку не постоеше контраст со негативното“, објаснува Шуец.
Негативните емоции се повеќе од контраст на убавото. Ни даваат важни сигнали дека нешто не е во ред“, додава професорот. Во текот на човечката еволуција, емоциите како страв, лутина, тага и срам ги штитат луѓето, рече Салхоу. Срамот не штити од социјален острацизам, страв од опасност. Лутината е сигнал за неправда или прекршување на важни вредности и знак дека мора да застанеме за себе.
„Нашиот мозок постојано бара нешто што е погрешно, па дури и опасно. Денес, таа заштита повеќе не ни е потребна, но негативните емоции се сè уште корисни: тие даваат важни знаци дека нешто важно е под закана.
На пример, му се лутиме на партнерот затоа што во наш интерес е нашата врска да функционира. Затоа, треба да внимаваме и на лошите чувства, но не премногу за да не нè обзема негативност. Салхоу објаснува дека негативните емоции ги перципираме многу посилно, поради што ни треба сооднос еден спрема три за емоционална рамнотежа - три позитивни емоции на една негативна.
Слушате совети од социјалните мрежи? Немојте. Ситуацијата на мрежите како Instagram е сосема спротивна: среќни луѓе, одлични искуства, совршени домови – корисниците ги покажуваат само своите најдобри страни, а тоа сепак е само дел од нивниот живот.
„Социјалните мрежи делуваат како засилувач на феномени како токсичната позитивност“, рече Шуц. Затоа е уште поважно да се обезбеди добар баланс на негативни и позитивни офлајн. Но, како може да се постигне ова?
Иако терминот звучи малку банално - „внимателноста“ помага кога се работи на сите чувства. „Живеј во моментот, забележи: како е сега?“ објаснува Шуц. „Прифатете ги вашите чувства, дури и негативните, но не се задржувајте на лошите моменти. И секогаш дејствувајте на позитивните", заклучува таа.
