Откривањето на астероид со големина на мал камион само неколку дена пред да прелета покрај Земјата во четвртокот, иако не претставуваше никаква закана за човештвото, укажува на слепа точка во нашата способност да предвидиме астероиди кои би можеле да предизвикаат штета, велат астрономите.
Со години, НАСА има приоритет за откривање на многу поголеми и егзистенцијално поопасни астероиди од 2023 BU, мала вселенска карпа која леташе на околу 3.500 километри од површината на Земјата, поблиску од некои сателити. Да се упатела кон Земјата, би согорела во атмосферата, а само мали фрагменти ќе стигнеле до површината.
2023 BU е меѓу најмалите во групата која вклучува астероиди со дијаметар од 5 до 50 метри, а исто така ги вклучува и оние големи колку олимписки базен. Тешко е да се детектираат објекти со таа големина додека не се приближат до Земјата, што ги отежнува напорите да се подготват за она што може да влијае на населено место.
Веројатноста дека вселенската карпа со таа големина, наречена метеор, ќе удри во Земјата откако ќе влезе во атмосферата е прилично мала. Се проценува дека метеор од 5 метри ќе ја погоди Земјата еднаш годишно, а метеор од 50 метри еднаш на илјада години, според НАСА.
Со сегашните можности, астрономите не можат да видат таква карпа која би удрила на Земјата до неколку дена претходно.
„Не знаеме каде се повеќето од астероидите кои можат да предизвикаат локално и регионално уништување“, вели Терик Дејли, научник од Лабораторијата за применета физика Џонс Хопкинс.
20-метарскиот метеор кој експлодира во 2013 година над Челјабинск, Русија, се појавува еднаш на секои 100 години, според Лабораторијата за млазен погон на НАСА. Создаде ударен бран кој скрши десетици илјади прозорци и предизвика штета од 33 милиони долари, а никој не го виде пред да влезе во атмосферата на Земјата.
Некои астрономи сметаат дека потпирањето само на статистички веројатности и проценките на популацијата на астероидите е непотребен ризик бидејќи може да се подобри способноста на НАСА да ги детектира.
„Колку природни опасности постојат за кои навистина би можеле да направиме нешто за милијарда долари и да ги спречиме? Нема многу“, рече Дејли, чија работа се фокусира на одбрана на Земјата од опасни астероиди.
Една од главните надградби на арсеналот на НАСА за откривање астероиди ќе биде NEO Surveyor, телескоп вреден 1,2 милијарди долари, кој ќе лансира речиси 1,6 милиони километри од Земјата и ќе следи широко поле на астероиди. Тоа ветува значителна предност во однос на денешните телескопи на земја, кои се попречени од дневната светлина и атмосферата на Земјата.
Тој нов телескоп ќе ѝ помогне на НАСА да ја исполни целта поставена од Конгресот во 2005 година: да открие 90 отсто од вкупната очекувана количина на астероиди поголеми од 140 метри, или оние што се доволно големи за уништување од регион до цел континент.
„Со Surveyor, ние навистина се фокусираме на пронаоѓање на еден астероид кој може да направи навистина голема штета за многу луѓе“, рече Ејми Мајнзер, главен истражувач на NEO Surveyor. „Но, имаме и задача да добиеме добра статистика за помали објекти, до големината на објектот во Челјабинск.
Детекцијата на астероиди доби поголемо значење минатата година откако вселенско летало на НАСА со големина на фрижидер удри во астероид за да ја тестира неговата способност да исфрли потенцијално опасна вселенска закана од патеката за судир со Земјата.
Успешната демонстрација, наречена Тест за двојно пренасочување на астероид (DART), за прв пат го потврди методот на планетарна одбрана.
„ NEO Surveyor е од најголема важност, особено сега кога знаеме од DART дека навистина можеме да направиме нешто во врска со тоа“, рече Дејли. „Мораме да ги откриеме тие астероиди.
